Ο τελευταίος χρόνος υπήρξε δραματικός για την Ουκρανία. Η χώρα βίωσε μία ανατροπή προέδρου έπειτα από αιματηρές συγκρούσεις μηνών στο Κίεβο, αλλά και το ξέσπασμα ενός εμφυλίου πολέμου στα ανατολικά που κόστισε τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους.
Ρυθμιστές των εξελίξεων δεν υπήρξαν μονάχα εσωτερικοί παράγοντες -όπως ο λαός ή ο κρατικός μηχανισμός- αλλά και εξωτερικοί: ΗΠΑ μαζί με την ΕΕ από την μία πλευρά και Ρωσία από την άλλη, στη «σκακιέρα» που αντιπροσωπεύουν τα εδάφη της χώρας επιδίδονται σε μία παρτίδα με απώτερο σκοπό την κατεύθυνση της ίδιας της Ουκρανίας.
Και σε αυτό τον ανηλεή παρασκηνιακό «πόλεμο» που ξέσπασε, οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν πέραν από τις κυρώσεις και το επικοινωνιακό μέτωπο ώστε να αποκτήσουν το προβάδισμα. Σε μία προσπάθεια να πληγεί ο αντίπαλος, αρχίζει η «δαιμονοποίηση» του και μαζί του αρχίζουν οι άστοχες συγκρίσεις.
Χαρακτηριστικότερη όλων είναι και αυτή που γίνεται ανάμεσα στον Πούτιν και τον Χίτλερ, τόσο από αρκετούς ευρωπαίους και αμερικάνους πολιτικούς, όσο και από Μέσα Ενημέρωσης αλλά και χρήστες των social media.
Κατ’ αυτήν την άποψη, ο πρόεδρος της Ρωσίας αναγεννήθηκε τον τελευταίο χρόνο περίπου ως καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του μεγαλύτερου μακελάρη που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, τον Αδόλφο Χίτλερ. Και πολλοί είναι αυτοί που παραθέτουν μία σειρά από ομοιότητες για να τεκμηριώσουν την άποψή τους.
1. Και οι δύο προωθήθηκαν στην εξουσία και δεν εξελέγησαν
Ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία παίζοντας με τους θεσμούς. Εκμεταλλεύτηκε την πολιτική αστάθεια που έφερε η τρομακτική ύφεση στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, και το 1932 λόγω της ακυβερνησίας διορίστηκε από τον πρόεδρο Χίντεμπουργκ καγκελάριος. Παγίωσε δε την εξουσία του με προβοκάτσιες.
Από την άλλη ο Πούτιν ομολογουμένως δεν εξελέγη την πρώτη φορά που ανέλαβε τα καθήκοντα του. Πράγμα λογικό μιας και το 1999 ο τότε πρόεδρος της Ρωσίας Μπόρις Γέλτσιν τον εξέλεξε διάδοχό του επειδή παραιτήθηκε. Έκτοτε, όμως, εκλέγεται πρόεδρος με μεγάλα ποσοστά (εξαίρεση η τετραετία 2008-2012 όταν και διετέλεσε πρωθυπουργός)
2. Και οι δύο ανέλαβαν τη διοργάνωση μεγάλων αθλητικών γεγονότων για να προωθήσουν την εικόνα τους.
Ακριβώς επειδή εν έτει 2014 τα ΜΜΕ έχουν γίνει παγκόσμια και επειδή πρόκειται για ένα αθλητικό γεγονός σημαίνουσας σημασίας, δεν νομίζω ότι εκμεταλλεύτηκε τη διοργάνωση στο Σότσι για να φτιάξει την εικόνα του. Τα δυτικά μέσα ήταν παρόντα και προέβαλαν τη δική τους εκδοχή. Ο Πούτιν, λοιπόν, δεν νομίζω πως διοργάνωσε τους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες για να δείξει την ανωτερότητα της ρωσικής φυλής.
Εν αντιθέσει με τον Χίτλερ ο οποίος πράγματι διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς του Βερολίνου για να αποκαλύψει στον πλανήτη την «Άρεια γερμανική φυλή» και τα «κατορθώματα» του καθεστώτος του.
3. Χρησιμοποίησαν δημοψηφίσματα – οπερέτες για να νομιμοποιήσουν την προσάρτηση περιοχών
Το επιχείρημα για τα δημοψηφίσματα δεν έχει καμία βάση. Η μόνη ομοιότητα είναι ότι… διεξήχθησαν δημοψηφίσματα.
Ο Χίτλερ επενέβη στην Αυστρία υπό την απειλή εισβολής των γερμανικών στρατευμάτων, αλλά και χρησιμοποιώντας αυστριακούς και γερμανούς ναζί για να δημιουργήσουν χάος στη γειτονική χώρα.
Στην Ουκρανία, πριν τον εμφύλιο στα ανατολικά και την απόσχιση της Κριμαίας, ορισμένα καλόπαιδα έκαναν πραξικόπημα και ανέτρεψαν έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο. Μπορεί να ήταν διεφθαρμένος ο Γιανουκόβιτς, ωστόσο είχε εκλεχθεί με δημοκρατικές διαδικασίες. Ο τελευταίος ανετράπη -και κανείς δεν το έχει διαψεύσει αυτό- κατόπιν επέμβασης των δυτικών στις εξελίξεις στο Κίεβο, οι οποίοι ωστόσο στην κάψα τους για αλλαγή του status quo δεν δίστασαν να συνεργαστούν ακόμη και με νεοναζί (υπήρξαν πολλοί τέτοιοι στις διαδηλώσεις της πλατείας Μαϊντάν, πάρα πολλλοί για να μην κυκλοφορήσουν πειστήρια των εγκλημάτων τους). Υπάρχουν ορισμένες κατατοπιστικότατες συνομιλίες μεταξύ αμερικάνων, αλλά και Ευρωπαίων υψηλόβαθμων διπλωματών που υπεκλάπησαν και δόθηκαν στη δημοσιότητα, οι οποίες καταδεικνύουν ακριβώς αυτό το γεγονός.
Σχετικά με την Κριμαία, τα εδάφη της χερσονήσου δόθηκαν ως «δώρο» το 1954 στη Σοβιετική Δημοκρατία της Ουκρανίας από τον Νικίτα Χρουτσόφ. Η Ρωσία έχει ιστορικούς δεσμούς με την περιοχή για αιώνες, ενώ είναι και η βάση του στόλου της μαύρης θάλασσας. Άρα έχει και στρατηγικά συμφέροντα.
Όσο για το δημοψήφισμα και εάν τα αποτελέσματα έχουν βάση; Έρευνα του ινστιτούτου Γκάλοπ -αμερικανικό παρεμπιπτόντως- που έγινε στην Κριμαία λίγο μετά το δημοψήφισμα δείχνει ότι έχουν. Το 40% όσων απάντησαν λέει πως αισθάνεται ρώσος και το 24% πολίτης της Κριμαίας.
4. Όπως ο Χίτλερ προσάρτησε την Τσεχοσλοβακία, έτσι και ο Πούτιν θα προσαρτήσει περιοχές της πρώην ΕΣΣΔ
Σα δεν βιαζόμαστε λίγο να προχωρήσουμε σε αυτή τη σύγκριση; Για να υποθέσουμε βάσιμα ότι ο Πούτιν βαδίζει στα χνάρια του Χίτλερ, προϋποθέτει να πιστέψουμε μετά βεβαιότητας πως ο ρώσος πρόεδρος θα στρέψει το βλέμμα του στο εγγύς μέλλον στη Βαλτική: τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Εσθονία.
Μα η Βαλτική είναι μία τελείως διαφορετική ιστορία: Ποτέ οι χώρες της δεν είχαν ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Προσαρτήθηκαν βάση της συνθήκης Μολότοφ – Ρίμπερντροπ στις αρχές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τη στιγμή που με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ έσπευσαν να ενσωματωθούν στο ευρωπαϊκό πολιτικό και αμυντικό (εν προκειμένω αμερικανικό – το ΝΑΤΟ) πλαίσιο, έχουν λόγους να νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Εξάλλου, είναι και το άρθρο 5 του καταστατικού του Οργανισμού, βάση του οποίου εάν ένα κράτος της συμμαχίας δεχθεί επίθεση, όλα τα μέλη θα το βοηθήσουν. Κανείς δεν νομίζω να θέλει μία γενική ανάφλεξη στην περιοχή.
5. Όπως ο Χίτλερ εισέβαλε απροειδοποίητα στην Πολωνία, έτσι και ο Πούτιν εισέβαλε στην ανατολική Ουκρανία
Καμία από τις δυτικές κυβερνήσεις, καμία όμως, δεν χρησιμοποίησε τη λέξη «εισβολή». Μπορεί να το έφεραν γύρω-γύρω, όμως ποτέ δεν το έθεσαν ξεκάθαρα, παρότι όλοι γνώριζαν πως η Μόσχα ενεπλάκη στις συγκρούσεις. Το που αρχίζει όμως και που τελειώνει ο ρωσικός δάκτυλος στην ανατολική Ουκρανία, είναι θέμα των μυστικών υπηρεσιών. Από τη στιγμή, που βάση των στοιχείων που δόθηκαν σε ΗΠΑ και ΕΕ δεν στοιχειοθετείται εισβολή, δεν μπορεί να διατυπωθεί και ανάλογα στις ανακοινώσεις.
Και στη διπλωματία οι λέξεις πραγματικά έχουν νόημα.
Στο βαθμό που ό,τι στοιχείο έχει παρουσιαστεί είναι εύκολα καταρρίψιμο από την απέναντι πλευρά, τότε δεν μπορείς παρά να ισχυρίζεσαι, χρησιμοποιώντας αοριστολογίες.
