Βράδυ Πέμπτης, στο κέντρο της Αθήνας. Πλατεία Εξαρχείων, πεζόδρομος Θεμιστοκλέους και Ερεσσού.

Κόσμος κάθεται στα σκαλοπάτια γύρω από το διάδρομο, που έχει φωτιστεί με το δυνατό φως των προβολέων. Γυναίκες ανεμίζουν τις βεντάλιες τους, παιδιά ανεβοκατεβαίνουν τα σκαλιά ζητώντας από τους γονείς λεφτά για παγωτό χωνάκι λίγο πριν ξεκινήσει η θεατρική παράσταση “Γυναίκα της Ζάκυθος”, βασισμένη στο λόγο του Διονυσίου Σολωμού.

Είναι η βραδιά, που διοργανώθηκε από τους κατοίκους της περιοχής μέσα στα πλαίσια της δράσης που ξεκίνησε εδώ και λίγους μήνες για να περιοριστεί το φαινόμενο του εμπορίου ναρκωτικών, που για πολύ καιρό λάμβανε χώρα στα ίδια αυτά σκαλοπάτια.

Συζητήσεις, αυτοσχέδια γλέντια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, βραδιές με ζωντανή μουσική, ανάγνωση της Ιλιάδας, είναι μόνο μερικές από τις ιδέες που σκαρφίστηκαν οι κάτοικοι για να επιστρέψει στην περιοχή η αίσθηση της γειτονιάς.

Και το πέτυχαν. Ένα αεράκι ελευθερίας πνέει ξανά στη Θεμιστοκλέους εδώ και λίγο καιρό.

Κοιτάζω το ρολόι. 10 παρά δέκα.

Λίγα μόλις λεπτά προτού η Όλια Λαζαρίδου-στο ρόλο της κεντρικής ηρωίδας-εμφανιστεί στην αρχή του πεζοδρόμου αναβιώνοντας τη σκληρή αυτή γυναίκα, μεταφέροντας σε όλους μας το περιεχόμενο του λόγου του εθνικού μας ποιητή.

Πλησιάζω την κονσόλα όπου βρίσκονται συγκεντρωμένοι οι τεχνικοί και ίσα που προλαβαίνω να ανταλλάξω κάποιες κουβέντες με το σκηνοθέτη της παράστασης, Δήμο Αβδελιώδη, ο οποίος φέτος το καλοκαίρι-σε συνεργασία με το Ελληνικό Φεστιβάλ, το σωματείο “Διάζωμα” και τις κατά τόπους Εφορείες Αρχαιοτήτων-ανέβασε τη “Γυναίκα της Ζάκυθος” σε διάφορα αρχαία θέατρα σε όλη την Ελλάδα, σε μια προσπάθεια επαναλειτουργίας τους.

Μου μιλάει για την παράσταση και μου μεταδίδει τον ενθουσιασμό του και το μεράκι του που είναι διάχυτο σε όλη την παράσταση η οποία φέρει την υπογραφή του.

“Προσπαθήσαμε να ανιχνεύσουμε το στοιχείο του κακού και το σκοτάδι δίνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που όλους μας απασχολούν, όπως το γιατί φοβόμαστε και πώς αντιμετωπίζουμε το φόβο γενικότερα στη ζωή μας”, μου λέει και συνεχίζει:

Αν κατανοήσουμε τη φύση του κακού και αυτού που μας παραλύει, θα δούμε ότι τελικά δεν έχει καμία ισχύ. Αυτομάτως παύει να υφίσταται, γίνεται σκόνη, εξαφανίζεται, διότι πλέον μπορείς και το διαχειρίζεσαι. Δεν υπάρχει το στοιχείο της λογικής κάτω από το κακό. Απεναντίας πρόκειται για μια διαστροφή στη σκέψη.

Συναισθήματα οργής, τρόμου, ψυχικής αναταραχής, λεκτικής βίας, επιθετικότητας ξυπνούν μέσα από τα λόγια της Όλιας Λαζαρίδου στο ρόλο της “Γυναίκας της Ζάκυθος”.

Κοιτάζω τριγύρω και βλέπω τον κόσμο να παρακολουθεί με προσήλωση τα όσα η παράσταση έχει να πει. Η ζέστη αφόρητη κι όμως κανείς δε φαίνεται να δίνει σημασία.

Όλοι έχουν μεταφερθεί στην εποχή του 1826, στο νησί της Ζακύνθου, όπου ο Σολωμός ξεκίνησε να γράφει το εν λόγω έργο βλέποντας με συναισθήματα πόνου και απέραντης συμπάθειας τις προσφυγοπούλες, γυναίκες από το πολιορκημένο Μεσολόγγι-που επαιτούσαν ζητώντας τρόφιμα και χρήματα για τους έγκλειστους άνδρες τους-να αντιμετωπίζουν κατάμουτρα τη λεκτική βία, την προσβολή και την ταπείνωση από μια δύσμορφη, εξαθλιωμένη γυναίκα.

Το συγκεκριμένο περιστατικό τον έκανε να σοκαριστεί και να “παγώσει” και έτσι ξεκίνησε να ξεδιπλώνει την πλοκή του έργου σε μια προσπάθειά του να καταλάβει τι ακριβώς ήταν αυτό που τον τρόμαξε.

Και καθώς παρακολουθώ την παράσταση-με την πρωταγωνίστρια να ξεκινάει τη διαδρομή της από την αρχή του πεζοδρόμου και να καταλήγει περπατώντας μέχρι την κεντρική πλατεία όπου γίνεται ένα με τον κόσμο-θυμάμαι αυτό που μου είπε ο Δήμος Αβδελιώδης λίγη ώρα πριν:

Ο φόβος είναι μια φούσκα κατασκευασμένη από το ψέμα με σκοπό τον αποπροσανατολισμό και την αποχαύνωση του ανθρώπου έτσι ώστε σταδιακά να παραλύσει και να γίνει έρμαιο μιας κατάστασης που στερείται λογικής. Όταν ξεφοβηθείς, παύει να έχει ισχύ το παράλογο και ο φόβος.

Και έτσι είναι.

Όταν ξεφοβηθείς, εξαφανίζεται ο φόβος. Παντού.

Όταν ζεις σε μια γειτονιά που εμπορεύεται το θάνατο και αντί να παραλύσεις, διοργανώνεις εκδηλώσεις για να φέρεις την αλλαγή.

Όταν η οικονομική κατάσταση δεν επιτρέπει το ανέβασμα σημαντικών θεατρικών παραστάσεων κι όμως αντί να πτοηθείς, βρίσκεις τον τρόπο να τις μεταφέρεις παντού και να συμβάλεις στην επαναλειτουργία αρχαίων θεάτρων.

Και όταν εκεί που το θεωρείς αδύνατο, από ένα ξαφνικό γύρισμα της τύχης, σου δίνεται η ευκαιρία να κάνεις το όνειρό σου πραγματικότητα.

Όποιο κι αν είναι το όνειρο για τον καθένα μας.

Σκέψεις που παίρνουν σάρκα και οστά μετά από μια παράσταση, που μας βοηθά να “ξεφοβηθούμε” και να αφαιρέσουμε από πάνω μας τα “βαρίδια”, που μας κρατούσαν μέχρι πριν από λίγο καιρό μακριά από τη χαρά της ζωής…