«Όταν σας ρωτάνε αν υπάρχει ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα, τι απαντάτε;». Αυτή ήταν η πρώτη ερώτηση που απευθύναμε στον πρόεδρο των Γιατρών του Κόσμου, Νικήτα Κανάκη. Είχε μόλις γυρίσει από την Αυστρία, από το συνέδριο Νοσοκομείων της Αυστρίας, όπου και του είχε ζητηθεί να μεταφέρει την «εικόνα» που επικρατεί στην Ελλάδα. Τι απαντά λοιπόν; Υπάρχει ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα;

«Κατά τη γνώμη μου, ναι! Ήμουν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο “ανθρωπιστική κρίση”. Και δεν το λέω γιατί περιμένω δικαίωση σε κοινωνικά συντρίμμια. Όταν το χρησιμοποίησα, πριν από δύο χρόνια, είπα πως ήμασταν στο “κατώφλι”. Υπάρχουν όλα τα χαρακτηριστικά. Και θέλω να σημειώσω κάτι γιατί υπάρχει αντίλογος από κάποιους ακαδημαϊκούς. Είναι μια κρίση που δεν έχει βιώσει η Ευρώπη ξανά και δεν λύνεται με τα συνηθισμένα “εργαλεία”. Χρειάζεται ανθρωπιστική αντιμετώπιση. Οι άνθρωποι δεν έχουν να φάνε, που είναι στο δρόμο, που συρρέουν στα κοινωνικά συσσίτια, που δεν έχουν τα βασικά, ούτε καν, φάρμακα. Στην αρχή με ειρωνεύτηκαν, μας χλεύασαν για τα συσσίτια στα σχολεία, για τα φάρμακα στους ανασφάλιστους. Όχι μόνο δεν θα πρέπει να το κρύβουμε γιατί δίνει και διαπραγματευτικά όπλα στην κυβέρνηση. Αλλά το κυριότερο, αυτός ο όρος περιγράφει την πραγματικότητα. Δεν είμαστε αφρικανική χώρα, με τις εικόνες των υποσιτισμένων παιδιών. Όταν, όμως, μια χώρα “καταρρέει” αυτό συνιστά κρίση. Δεν χρειάζεται να συγκριθούμε με χώρα της Αφρικής, αλλά με αυτό που ήταν η χώρα μας πριν από μερικά χρόνια και αυτό που είναι σήμερα. Ή να συγκρίνουμε την Ελλάδα με μια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα. Και όσο περνάει ο καιρός αυτή η ανθρωπιστική κρίση θα επιδεινώνεται. Θα δείτε σε λίγο καιρό πόσο θα αυξηθούν οι άστεγοι, όταν θα προχωρήσει η ιστορία με τους πλειστηριασμούς. Γίνομαι μάντης κακών και δεν το θέλω.  Για μια οικογένεια που ζει χωρίς ρεύμα, τροφή, ψάχνει-αναζητά φάρμακα… Αν μας ενοχλεί η λέξη ας το πει κανείς κάπως αλλιώς. Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα». Οι λέξεις έβγαιναν με την απαραίτητη εκείνη ταχύτητα που διαθέτουν όλοι οι γιατροί, όταν σου μιλάνε για κάποιο πρόβλημα υγείας. Με νηφαλιότητα και ψυχραιμία έχοντας πλήρη επίγνωση των σοκαριστικών πραγμάτων που περιγράφει. Άλλωστε, από ό,τι κατάλαβα, το θέμα δεν είναι να σοκάρεις, αλλά να αντιληφθείς την κατάσταση και να δράσεις.

Με τον χειμώνα να πλησιάζει, είναι αυτονόητο να θέλουμε να μάθουμε ποιες είναι οι προβλέψεις του…

«Από τα στοιχεία που διαθέτουμε συμπεραίνουμε πως υπάρχει μια ραγδαία επιδείνωση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αυτό προκύπτει από το γεγονός πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται εκτός συστήματος υγείας,  είναι πρακτικά ανασφάλιστοι, είτε γιατί δεν εργάζονται, είτε γιατί δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές εισφορές, όπως για παράδειγμα οι χαμηλοσυνταξιούχοι. Άρα έχουμε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων που οδηγούνται στα κοινωνικά ιατρεία. Και αυτό επιβεβαιώνει την κρίση που υπάρχει. Πέρυσι, στους Γιατρούς του Κόσμου απευθύνθηκαν περίπου 50.000 άνθρωποι, ενώ για φέτος περιμένουμε περισσότερους. Είναι αυτοί που δεν έχουν εναλλακτική, χρόνιοι ασθενείς που δεν βρίσκουν τα φάρμακά τους, που είχαν μια κανονική ζωή, αλλά πλέον δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν. Η επιδείνωση είναι ραγδαία. Αν συνυπολιγίσουμε τη συνεχή συρρίκνωση του εισοδήματος, τότε μιλάμε για μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Καμιά φορά το ξεχνάμε, αλλά η κατάσταση της υγείας σχετίζεται με το βιοτικό επίπεδο. Επομένως φοβόμαστε πως θα είναι ένας πολύ δύσκολος χειμώνας».

Πλέον η αναλογία των ανθρώπων που μας επισκέπτονται, ανάμεσα σε Έλληνες και αλλοδαπούς είναι 50-50. Τρία χρόνια πριν, οι Έλληνες που ζητούσαν τη βοήθειά μας δεν ξεπερνούσαν σε ποσοστό το 8%

Και αν θεωρεί κανείς πως οι άνθρωποι που απευθύνονται στους Γιατρούς του Κόσμου είναι κυρίως αλλοδαποί, ο Νικήτας Κανάκης θα τον… στεναχωρήσει! Ποιοι είναι οι άνθρωποι που επισκέπτονται το Κοινωνικό Ιατρείο των Γιατρών του Κόσμου;

«Ανάμεσά τους υπάρχουν και αυτοί που αναζητούν ακόμη και τρόφιμα από εμάς. Άστεγοι. Που δεν έχουν κανένα εισόδημα. Πλέον η αναλογία των ανθρώπων που μας επισκέπτονται, ανάμεσα σε Έλληνες και αλλοδαπούς είναι 50-50. Τρία χρόνια πριν, οι Έλληνες που ζητούσαν τη βοήθειά μας δεν ξεπερνούσαν σε ποσοστό το 8%.  Και ξέρουμε πως κανείς άνθρωπος δεν θα κατέφευγε σε ένα Κέντρο σαν το δικό μας, αν δεν είχε φτάσει σε μια κατάσταση απόγνωσης. Επομένως το σύνολο αυτών των ανθρώπων έχει μια δυσκολία επιβίωσης. Και υπάρχουν και τα υπόλοιπα Κοινωνικά Ιατρεία, τα οποία δεν γνωρίζω πόσοι επισκέπτονται. Έτσι, μπορούμε να πούμε πως από ένα μεγάλο κομμάτι των συμπολιτών μας λείπουν ακόμη και αυτά που θεωρούμε αυτονόητα. Περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι είναι ανασφάλιστοι. Αυτοί είναι και οι πιο φτωχοί. Η δυσκολία για την επιβίωση αυξάνεται καθημερινά. Και φυσικά ζητάμε τη βοήθεια των Γιατρών του Κόσμου ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και των ομογενών. Προσπαθούμε να τους περιγράψουμε την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα».

Ο Νικήτας Κανάκης μας μίλησε όμως και για το Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα και την κρίση που περνά. 

«Το Εθνικό Σύστημα Υγείας περνά μια πολύ δύσκολη στιγμή. Ας μην πω “κατάρρευση” για να μην κατηγορηθώ κι εγώ όπως έχουν κατηγορηθεί πολλοί, πως προπαγανδίζουμε την καταστροφή. Αυτό είναι μια πραγματικότητα που την ομολογούν τα ίδια τα νοσοκομεία. Αυτό προκύπτει από τη μείωση των χρημάτων που διαθέτει το Κράτος για την υγεία και ανθρώπων που εργάζονται στα νοσοκομεία. Μετά από 20 χρόνια ανθρωπιστικών δράσεων, ξέρουμε πολύ καλά πως πρέπει να εμπιστευόμαστε αυτά που λένε οι γιατροί και όχι τα στοιχεία. Η εικόνα που μεταφέρουν οι γιατροί, λοιπόν, των μεγάλων δημοσίων νοσοκομείων είναι η πλέον αξιόπιστη. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Πολλές φορές ξεχνάμε πως σύστημα υγείας δεν είναι μόνο τα νοσοκομεία, γιατί δεν υπάρχει σοβαρή και ουσιαστική πρωτοβάθμια φροντίδα. Αυτό για παράδειγμα που γίνεται με τον ΕΟΠΥΥ, γίνεται με στρεβλό τρόπο. Δοκιμάστε να κλείσετε ένα ραντεβού και να δείτε πότε θα σας το κλείσουν. Οι εικόνες με τα ράντζα δεν είναι πρωτόγνωρες». 

Όμως και η εικόνα των Εθνικών Συστημάτων Υγείας στις χώρες της Ευρώπης δεν είναι και η καλύτερη. Αυτό ήταν το συμπέρασμα του Προέδρου των Γιατρών του Κόσμου, που μίλησε με μελανά χρώματα για τις πρακτικές των κυβερνήσεων των ευρωπαϊκών χωρών…

«Ήμουν καλεσμένος σε ένα συνέδριο της ένωσης νοσοκομείων της Αυστρίας, που μου ζητήθηκε να μεταφέρω την “εικόνα” από την Ελλάδα. Ήταν και για εμένα μια ιδιαίτερη εμπειρία, όχι μόνο γιατί ήμουν ανάμεσα σε περισσότερους από 100 σύνεδρους, αλλά γιατί υπήρχε ένας μεγάλος προβληματισμός και υπήρξε μια εποικοδομητική συζήτηση. Υπάρχει προβληματισμός σε όλη την Ευρώπη για το που οδεύουν τα συστήματα υγείας. Έχει αυξηθεί το κόστος και λόγω της αύξησης του προσδόκιμου και λόγω των ακριβότερων-εξειδικευμένων μεθόδων που χρησιμοποιούνται. Αλλά γενικά υπάρχει μέγαλος προβληματισμός γιατί το Κράτος Πρόνοιας είναι τα πρώτα που “δέχονται μια επίθεση” όταν οι κυβερνήσεις καλούνται να “κόψουν” δαπάνες.  Θεωρείται αυτονόητο πλέον στην Ευρώπη, όταν κάποιος μιλά για περικοπές, να ξεκινούν από εκεί. Και ο φόβος των υγειονομικών, ακόμη και των Σουηδών, είναι πως για να πρέπει κάποιος να επισκεφτεί τον γιατρό, θα πρέπει να περάσει πρώτα από λογιστή. Στη δική μας περίπτωση, με τις απίστευτες περικοπές, οδηγούμαστε σε μια βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας».

Φωτογραφίες: FOSPHOTOS