Μουσικοθεραπεία: Οι νότες που αγγίζουν την ψυχή και βελτιώνουν την υγεία

Το summer edition του NEWPOSTER κυκλοφόρησε

Κατεβάστε το NEWPOSTER ΕΔΩ

Οι παιδαγωγικές ιδιότητες της μουσικής είναι γνωστές από αρχαιοτάτων χρόνων. Ωστόσο, ως σύγχρονη μέθοδος θεραπείας η μουσική μπήκε στη ζωή μας τις τελευταίες δεκαετίες, ύστερα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και πλέον έχει καθιερωθεί για τα καλά στην επιστημονική κοινότητα.

Η συστηματική θεραπευτική προσέγγιση που αξιοποιεί τη μουσική για τη φροντίδα της πνευματικής, ψυχικής και σωματικής υγείας ονομάζεται μουσικοθεραπεία και μπορεί στην Ελλάδα να μην είναι ακόμη πολύ διαδεδομένη, στο εξωτερικό όμως διαπρέπει, με εκατοντάδες έρευνες να αποδεικνύουν καθημερινά την αποτελεσματικότητά της ως θεραπεία.

Τι είναι και πώς επιδρά στην ψυχολογία του ατόμου

Οι θεραπευτικοί στόχοι που μπορούν να επιτευχθούν με τη μουσικοθεραπεία είναι πολλοί. Όπως μας εξηγεί η μουσικοθεραπεύτρια Μαρίζα Νειάδα, μέσω διαφόρων εφαρμογών και τη βοήθεια της μουσικής και των ήχων, μεταξύ άλλων, ο θεραπευτής μπορεί να επιτύχει φυσιοθεραπευτικούς, συναισθηματικούς, γνωστικούς, επικοινωνιακούς στόχους. Για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω βεβαίως, ο μουσικοθεραπευτής οφείλει να είναι άρτια εκπαιδευμένος στους τομείς της μουσικής και της ψυχολογίας, προκειμένου να διατηρήσει ή να επαναφέρει την ψυχική, την πνευματική ή τη σωματική υγεία.

Κατά τη διάρκεια κάθε συνεδρίας, ο μουσικοθεραπευτής και ο ασθενής χρησιμοποιώντας είτε απλά μουσικά όργανα, τα οποία δεν απαιτούν ιδιαίτερες μουσικές γνώσεις, είτε ακούγοντας μουσική, δημιουργούν ένα μοναδικό μουσικό δρώμενο. Έτσι, τα άτομα μέσω της μουσικής μπορούν να επεξεργαστούν και να εκφράσουν συναισθήματα, να βελτιώσουν την αυτογνωσία και την κοινωνικότητά τους και παράλληλα να αξιοποιήσουν τη δημιουργικότητά τους.

Πού βοηθά η μουσικοθεραπεία; Σύμφωνα με τη Μαρίζα, το άτομο μπορεί να ενισχύσει και να βελτιώσει την επικοινωνία του, να διευρύνει τη μνημονική του ικανότητα (βλ. ηλικιωμένοι με Αλτσχάιμερ), να επαναφέρει τις κινητικές του ικανότητες (βλ. κλινήρεις ή παραπληγικούς) και να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του, μιας και η μουσική ενεργοποιεί το βαθύτερο μέρος του εγκεφάλου, που σχετίζεται με το ρυθμό και το συναίσθημα.

Οι περιπτώσεις στις οποίες η μουσικοθεραπεία έχει αποδειχτεί πως κάνει θαύματα είναι σε ενήλικες με Αλτσχάιμερ, σε παιδιά με ειδικές ανάγκες και νευρολογικές παθήσεις (π.χ., αυτισμός), σε ενήλικες με εγκεφαλικό ή επιληψία και σε καρκινοπαθείς ή καρδιοπαθείς. Επιπλέον, μεγάλη έρευνα έχει πραγματοποιηθεί και για τη συμβολή της μουσικοθεραπείας στην ανάπτυξη πρόωρων βρεφών, με τα αποτελέσματα να είναι εντυπωσιακά.

Φυσικά, η προσέγγιση της μουσικοθεραπείας είναι μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, κάτι που σημαίνει ότι ολοκληρώνεται μετά από αρκετές συνεδρίες ή όταν κρίνει ο ασθενής ότι δεν θέλει να συνεχίσει.

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδος δεν υποκαθιστά άλλες θεραπείες, απλά τις συμπληρώνει. Για παράδειγμα, οι καρκινοπαθείς σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να σταματήσουν τη φαρμακευτική τους αγωγή, όπως αντίστοιχα και ένα παιδί με τραυλισμό δεν πρέπει να σταματήσει τη λογοθεραπεία. Με λίγα λόγια λοιπόν, η μουσικοθεραπεία, αναλόγως την περίπτωση, δρα είτε πρωταρχικά είτε συνεπικουρικά με άλλες θεραπευτικές μεθόδους και αγωγές.

Παρόλο που στα αυτιά πολλών η θεραπεία μετά μουσικής ακούγεται εύκολη υπόθεση, η Μαρίζα τονίζει ότι αρκετές φορές μπορεί να είναι ψυχοφθόρα. Η ίδια όμως στέκεται περισσότερο στην ικανοποίηση που νιώθει, όταν βλέπει πως η μουσική της επιδρά θετικά στην ψυχοσύνθεση.

Για παράδειγμα, δεν μπορεί να ξεχάσει την εμπειρία της σε μια ψυχιατρική κλινική στα προάστια του Μεξικό, όπου οι ασθενείς ζούσαν σε οπισθοδρομικές συνθήκες. «Με το που μπήκαμε» λέει «επικρατούσε ένα χάος. Οι ασθενείς ήταν ανήσυχοι και πηγαινοέρχονταν στο χώρο. Όταν αρχίσαμε να παίζουμε μουσική, έκαναν…πάρτι και η κατάσταση ξέφυγε ακόμη περισσότερο. Στη συνέχεια, αποφασίσαμε σταδιακά να χαμηλώνουμε το ρυθμό της μουσικής. Αυτό που είδαμε, όπως μας είπαν αργότερα και οι ψυχίατροι, ήταν πρωτόγνωρο. Οι ασθενείς ξαφνικά ηρέμησαν και άρχισαν να περιφέρονται στο χώρο σαν…ζόμπι, ενώ τελικά επικράτησε απόλυτη ησυχία».

Η μουσικοθεραπεία στην Ελλάδα

Έχοντας ζήσει και εργαστεί για ορισμένα χρόνια στην Αμερική, η Μαρίζα μπορεί πλέον να συγκρίνει την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, στον τομέα της μουσικοθεραπείας.

«Επειδή στη χώρα μας το αντικείμενο αυτό είναι σχετικά καινούργιο, οι γονείς δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι για τα πλεονεκτήματα της μουσικοθεραπείας, με αποτέλεσμα να στρέφονται σε πιο κλασικές θεραπείες, όπως η φυσιοθεραπεία ή η λογοθεραπεία» μας εξηγεί η κ. Νειάδα.

«Σε περίπτωση που ένα παιδί θέλει να μάθει μουσική, οι γονείς θα πάνε να το γράψουν σε κάποιο ωδείο, καθώς αγνοούν ότι με τη μουσικοθεραπεία το παιδί και θα μάθει το μουσικό όργανο που επιθυμεί, αλλά και θα γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του».

Το πιο σημαντικό, βέβαια, είναι οι γονείς να απευθύνονται σε πλήρως καταρτισμένους μουσικοθεραπευτές, αφού το συγκεκριμένο «επάγγελμα» είναι καινούργιο στην Ελλάδα και ο οποιοσδήποτε θεωρητικά μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι μουσικοθεραπευτής. Έτσι, οι γονείς ή οι ενδιαφερόμενοι γενικά δεν είναι κακό να ρωτούν τον εκάστοτε μουσικοθεραπευτή για τις σπουδές του και την κλινική του εμπειρία.

Από την πλευρά της, η ιατρική κοινότητα φαίνεται διχασμένη, σχετικά με αυτήν τη θεραπεία. Έτσι, υπάρχει μία μερίδα γιατρών – οι πιο ανοιχτοί σε νέες προσεγγίσεις- που θα προτείνει τη μουσικοθεραπεία, αλλά κι άλλοι που εμφανίζονται δύσπιστοι απέναντί της.

Όσον αφορά στο κόστος κάθε συνεδρίας στη χώρα μας, κατά βάση ακολουθεί τη λογική της ψυχοθεραπείας. Ωστόσο, για τον καθορισμό του κόστους παίζουν ρόλο αρκετοί παράγοντες, όπως η διάρκεια κάθε συνεδρίας, το είδος της μουσικοθεραπείας, αλλά και η κατάρτιση του μουσικοθεραπευτή. Σε γενικές γραμμές πάντως μπορείτε να το υπολογίζεται περίπου στα 30-70 ευρώ ανά συνεδρία.

Για περισσότερες πληροφορίες και μελέτες, σχετικά με τη μουσικοθεραπεία πατήστε στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://approaches.primarymusic.gr/

* Η Μαρίζα Νειάδα σπούδασε μουσικοθεραπεία στο Berklee College of Music στη Βοστόνη των ΗΠΑ, είναι «ερωτευμένη» με τη μουσική και τους τελευταίους μήνες εργάζεται στην Ελλάδα με παιδιά και ηλικιωμένους, στους οποίους εφαρμόζει τις θεραπευτικές της μεθόδους.

Σε ποιες περιπτώσεις συνίσταται: