13 Αυγούστου, του έτους 1961 και η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας προχωρά-μετά από αλλεπάλληλες σειρές σχετικών διαβουλεύσεων-στην ανέγερση του λεγομένου “Τείχους του Βερολίνου”,(γερμ.“Berliner Mauer”), το οποίο μετά την ολοκλήρωσή του θα ήταν τμήμα των συνόρων που χώριζαν τη Γερμανία σε δύο κράτη και θα απέτρεπε τους πολίτες της να αυτομολούν από την Ανατολή στη Δύση.
Είναι χαρακτηριστική η συμβολική του σημασία που επικράτησε στα βιβλία της Ιστορίας ως το γνωστότερο σύμβολο του “Ψυχρού Πολέμου” και της διαίρεσης της Γερμανίας, που άφησε βαθιά και ανεξίτηλα σημάδια στη ζωή και την ψυχή του κάθε Γερμανού, είτε ζούσε στο Δυτικό, είτε στο Ανατολικό Βερολίνο.
Πρωί της 13ης Αυγούστου και τα συρματοπλέγματα ήταν ήδη εγκατεστημένα από τις πρώτες πρωινές ώρες για να λάβει χώρα η ανέγερση του εν λόγω Τείχους που σύμφωνα με τα σχέδια των Ανατολικογερμανών θα αποτελούσε την υλοποίηση ενός μεγαλειώδους σχεδίου που θα είχε ως σκοπό την “εξυγίανση” των κακώς κειμένων στο συγκεκριμένο χώρο.
Οι συγκοινωνίες είχαν κοπεί και όλα τα σπίτια στην ανατολική πλευρά των συνόρων εκκενώθηκαν, ενώ τα παράθυρά τους κτίστηκαν έτσι ώστε να αποτραπεί η θέαση του χώρου από τη ματιά των περιέργων πολιτών. Με την πάροδο των χρόνων, τα συρματοπλέγματα αντικαταστάθηκαν από έναν τοίχο 3,6μ.
Κατά μήκος του Τείχους, από την ανατολική πλευρά, υπήρχε μία ζώνη ελεγχόμενη από τους φρουρούς γνωστή και ως “ζώνη θανάτου” με 302 παρατηρητήρια και 20 φυλάκια, σε ένα συνολικό μήκος 115μ. όπου οι φύλακες είχαν τη διαταγή να πυροβολούν όσους έκαναν απόπειρα να δραπετεύσουν.
Οι ιστορικές πηγές κάνουν λόγο για το θάνατο ενός αρκετά υψηλού αριθμού ανθρώπων-μεταξύ των οποίων και δύο Ελλήνων-κατά την προσπάθειά τους να περάσουν στο Δυτικό Βερολίνο μέσα από τις καλά φρουρούμενες συνοριακές εγκαταστάσεις του Τείχους από βίαιες ενέργειες των ανατολικογερμανικών δυνάμεων ασφαλείας.
Τα σχέδια για την ανέγερση του Τείχους στο Βερολίνο, υπήρξαν ένα από τα πιο καλά κρυμμένα κρατικά μυστικά της ανατολικογερμανικής κυβέρνησης. Το τείχος χτίστηκε με εντολή της ηγεσίας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος (SED, το ΚΚ της Ανατολικής Γερμανίας) από οικοδόμους, υπό την προστασία και την επιτήρηση της αστυνομίας και του στρατού. Σε μια διεθνή συνέντευξη τύπου στο Ανατολικό Βερολίνο, στις 15 Ιουνίου 1961, τέθηκε στον ηγέτη της Ανατολικής Γερμανίας, Βάλτερ Ούλμπριχτ, σχετική ερώτηση από τη δυτικογερμανίδα δημοσιογράφο, Ανναμαρί Ντόερ κι εκείνος απάντησε:
“Την ερώτησή σας την αντιλαμβάνομαι ως εξής: υπάρχουν άνθρωποι στη Δυτική Γερμανία, που θέλουν να κινητοποιήσουμε τους οικοδόμους της πρωτεύουσας της ΛΔΓ για να χτίσουμε ένα τείχος. Δεν έχω ακούσει να υπάρχει τέτοια πρόθεση. Οι οικοδόμοι της πρωτεύουσας ασχολούνται ως επί το πλείστον με την ανέγερση κατοικιών και εκεί επιστρατεύουν όλες τους τις δυνάμεις. Κανείς δεν σκοπεύει να χτίσει τείχος!”.
Έτσι, ο Ούλμπριχτ ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο “τείχος” με αυτή την έννοια, δύο μήνες πριν χτιστεί πραγματικά.
Τα μέσα ενημέρωσης, από την άλλη πλευρά, εμφάνιζαν το Τείχος σαν μια κοινή επιχείρηση των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας και σαν χρήση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας.
Αργότερα, μετά την ανέγερση του Τείχους, ο Ούλμπριχτ παρουσίασε την κατάσταση της χώρας του με τα πιο μελανά χρώματα και υπαινίχθηκε ότι αν δεν λαμβάνονταν μέτρα ενάντια στη φυγή του πληθυσμού, η ΛΔΓ θα ήταν πολύ σύντομα ανίκανη να εκπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις της απέναντι στη Σοβιετική Ένωση.
Παρ’όλα αυτά, η ιστορία πήρε το δρόμο της και έτσι η Γερμανία αντίκρισε το 1989, την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου, τη νύχτα της Πέμπτης 9 προς Παρασκευή 10 Νοεμβρίου 1989, μετά από 28 χρόνια. Στην πτώση του συνέβαλλαν πολλοί παράγοντες και όπως πολλοί υποστηρίζουν, ο σημαντικότερος ήταν η πολιτική του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ. Εκμεταλλευόμενες τη νέα γραμμή, οι χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού, η μία μετά την άλλη, άρχισαν να ανοίγουν τα σύνορά τους προς τη Δύση, να καταλύουν τα κομμουνιστικά τους καθεστώτα και να εκλέγουν δημοκρατικές κυβερνήσεις.
Σήμερα, λίγα κομμάτια του Τείχους έχουν απομείνει, αφού το μεγαλύτερο μέρος του έχει κατεδαφιστεί. Ακόμη, κάποια άλλα μικρότερα τμήματα και λίγα φυλάκια βρίσκονται διασκορπισμένα στην πόλη του Βερολίνου.
Το ανατολικό μέρος του τείχους είναι καλυμμένο από γκράφιτι, ενώ σε πολλά τουριστικά σημεία της πόλης, ο Δήμος έχει τοποθετήσει πέτρινες πλάκες κατά μήκος της διαδρομής του Τείχους και μεταλλικές επιγραφές που αναγράφουν: “Berliner Mauer 1961-1989”.
Παρακολουθήστε στο ακόλουθο βίντεο, το χρονικό της ανέγερσης και της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη-Manu Chao:
