Οκτώ η ώρα, βράδυ Σαββάτου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου… Μόλις έχουμε καθίσει στις θέσεις μας και περιμένουμε να αρχίσει η ευρηματική κωμωδία του Αριστοφάνη «Βάτραχοι». Ο κόσμος συρρέει κατά χιλιάδες, καθώς οι «Βάτραχοι» του Εθνικού Θεάτρου είναι η μοναδική κωμωδία που ανέβηκε φέτος στα Επιδαύρια, με αποτέλεσμα και οι δύο παραστάσεις να είναι sold out. 

Περιμένοντας λοιπόν την έναρξη της παράστασης, έχεις τη μοναδική ευκαιρία να χαζέψεις το Θέατρο, το περίφημο αυτό μνημείο στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου, το τελειότερο και διασημότερο του είδους. Η κομψότητα που το διακατέχει, οι συμμετρικές αναλογίες και η τέλεια ακουστική του είναι χαρακτηριστικά που το κάνουν επιβλητικό και ήδη εξαίρονται από τον περιηγητή Παυσανία από τον 2ο αι. μ.Χ. Όσες φορές κι αν το επισκεφθείς, δεν μπορείς να μην το θαυμάσεις… Το κοίλο, τα εδώλια, την ορχήστρα σε σχήμα τέλειου κύκλου στο κέντρο, όλα ενταγμένα σε ένα απίστευτα όμορφο τοπίο, με πολύ πράσινο, και τον ήλιο να δύει σιγά σιγά και να δημιουργεί την τέλεια ατμόσφαιρα.

Η ώρα περνάει και αρχίζουμε να παρατηρούμε τα σκηνικά της παράστασης. Ένα παλιό αυτοκίνητο-βάτραχος στέκει στη μία πλευρά της ορχήστρας ως ευθεία αναφορά στο έργο, και γύρω του υπάρχουν πολλές σπασμένες και παλιές οθόνες τηλεοράσεων. Πιο πέρα, καμένοι κορμοί δέντρων, διασκορπισμένες βαλίτσες, μισοσπασμένοι κίονες, κολώνες που καπνίζουν κι ένα κτίριο με μυστηριακά τούνελ… Όλα αυτά συνέθεταν το σκοτεινό τοπίο του Άδη, όπου κατεβαίνει ο θεός Διόνυσος, για να φέρει πίσω τον Ευριπίδη. 

Η συγκεκριμένη κωμωδία με την απύθμενη ευαισθησία και τον λυρισμό το 405 π.Χ. ήταν αυτή που χάρισε στον Αριστοφάνη το πρώτο βραβείο στα Λήναια, σε μια εποχή κατά την οποία η Αθήνα ζούσε μια από τις χειρότερες περιόδους της, ρημαγμένη από τα δεινά του πολέμου και τη διαφθορά. Έτσι, ο Διόνυσος θα ξεκινήσει ένα μεταφυσικό ταξίδι στον Άδη, μιας και η Αθήνα έχει στερέψει από ικανούς ποιητές, για να φέρει στον επάνω κόσμο τον πιο κατάλληλο ποιητή, ο οποίος με το ήθος και την τέχνη του θα σώσει τους Αθηναίους. Εκεί λοιπόν, στον ζοφερό κόσμο του θεού του κάτω κόσμου, παρακολουθούμε μια αριστοτεχνικά στημένη αντιπαράθεση μεταξύ του Ευριπίδη και του Αισχύλου, σχετικά με το ποιος είναι ο καταλληλότερος.

Η παράσταση αρχίζει…

Το έργο αρχίζει με την Εβελίνα Παπούλια ως Ιέρεια να απαγγέλλει αρχαίους στίχους, σε έναν ρόλο που δεν μας έχει συνηθίσει και στον οποίο ανταπεξήλθε πάρα πολύ καλά. Στη συνέχεια, ακούμε στίχους του Γιώργου Σεφέρη:  Τ’ αγάλματα είναι στο μουσείο./  -Οχι, σε κυνηγούν, πώς δεν το βλέπεις;/ θέλω να πω με τα σπασμένα μέλη τους,/ με την αλλοτινή μορφή τους που δε γνώρισες/ κι όμως την ξέρεις/(…)». 

Κι ύστερα βγαίνει στη σκηνή ο φοβερός Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, που για μια ακόμη φορά κέρδισε τις εντυπώσεις, και ο Πάνος Βλάχος στον ρόλο του δούλου του Ξανθία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πάνος Βλάχος, νέος ηθοποιός και πρώτη του φορά στην Επίδαυρο, άφησε μια πολύ ωραία γεύση.

Η υπόλοιπη διανομή δικαίωσε τον Γιάννη Κακλέα. Ο Γιάννης Ζουγανέλης υποδύθηκε με συνέπεια και σεβασμό τον Αισχύλο, ο Φάνης Μουρατίδης τον Ευριπίδη, ενώ ο χορός καταχειροκροτήθηκε ιδίως στο σημείο των Μυστών των Ελευσινίων. Μόλις ολοκληρώθηκε το χορικό με τους Μύστες με τα κεριά στους ώμους, το κοινό ξέσπασε σε ζωηρά χειροκροτήματα.

Κατά τη διάρκεια της παράστασης, είδαμε και μία από τις ωραιότερες (κατά γενική ομολογία) Παραβάσεις. Οι στίχοι του Σεφέρη, της Δημουλά, του Αναγνωστάκη, του Λειβαδίτη, του Κατσαρού και του Ρίτσου, πιο επίκαιροι από ποτέ, άγγιξαν την ψυχή των θεατών. Μάλιστα, σε μια γωνιά, ο Γιάννης Ζουγανέλης απήγγειλε τα ποιήματα στη νοηματική γλώσσα.

Το καλύτερο βεβαίως μέρος των «Βατράχων» ήταν και η κορύφωσή του, ο αγώνας του Ευριπίδη και του Αισχύλου για την επιστροφή στον επάνω κόσμο. Τελικά, ο Διόνυσος επιλέγει να πάρει μαζί του τον παραδοσιακό, ανθρωπιστή και ολιγόλογο Αισχύλο. Για το κλείσιμο, ο σκηνοθέτης κράτησε τον Οδυσσέα Ελύτη, τους στίχους του οποίου διάλεξε για τη δεύτερη Παράβαση. 

Με το που τελείωσε η παράσταση και πριν καλά καλά προλάβουν να σβήσουν τα φώτα, το κοινό άρχισε ένα παρατεταμένο και πηγαίο χειροκρότημα για τον σκηνοθέτη, τους ηθοποιούς και τους συντελεστές της, πλήρως δικαιολογημένο μιας και ήταν σίγουρα μία από τις καλύτερες στιγμές των φετινών Επιδαυρίων.

ΥΓ: Το έργο βεβαίως πιο επίκαιρο από ποτέ. Στη δύσκολη εποχή που διανύουμε ως χώρα και ως έθνος, οι ποιητές και δη οι παλιοί, με το ήθος και τον πολιτισμό τους, είναι αυτοί που μπορούν να μας δείξουν την έξοδο από το «τούνελ» στο οποίο βρισκόμαστε.

Η ταυτότητα του έργου

Σκηνοθεσία – μετάφραση – απόδοση: Γιάννης Κακλέας

Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης

Κοστούμια: Εύα Νάθενα

Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος

Κίνηση – χορογραφίες: Χρήστος Παπαδόπουλος

Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

Βοηθός σκηνοθέτη: Νουρμάλα Ήστυ. 

Διανομή

Διόνυσος: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Ξανθίας: Πάνος Βλάχος, Ευριπίδης: Φάνης Μουρατίδης, Ιέρεια: Εβελίνα Παπούλια, Ηρακλής: Λαέρτης Μαλκότσης, Αποθανών: Σπύρος Μπιμπίλας, Χάρων – βοηθός Ευριπίδη: Στέλιος Ιακωβίδης, Αιακός: Βαγγέλης Χατζηνικολάου, Πανδοκεύτρα Α΄: Αγορίτσα Οικονόμου, Πανδοκεύτρα Β΄: Μαρία Κωνσταντάκη, Πλαθάνη: Σωκράτης Πατσίκας, Πλάσμα ιέρειας: Έντυ Λαμέ, Σώμα Ιάκχου: Αγγελική Τρομπούκη, στον ρόλο του Αισχύλου ο Γιάννης Ζουγανέλης. 

Χορός: Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Μυρτώ Γράψα, Κωνσταντίνος Κουνέλλας, Λάμπρος Κτεναβός, Αλέξανδρος Λασκαράτος, Λαέρτης Μαλκότσης, Μαρία Κωνσταντάκη, Ειρήνη Μπούνταλη, Πάολα Μυλωνά, Αγορίτσα Οικονόμου, Αλεξάνδρα Ούστα, Εβελίνα Παπούλια, Ιβάν Σβιτάιλο, Ιωάννα Τουμπακάρη, Γιωργής Τσουρής, Βαγγέλης Χατζηνικολάου, Σωκράτης Πατσίκας, Σπύρος Μπιμπίλας, Στέλιος Ιακωβίδης, Αντώνης Στρούζας, Έντυ Λαμέ.

Επόμενες παραστάσεις 

9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ
12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΝΕΩΝ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ
18 ΚΑΙ 19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΠΑΤΡΑ , ΡΩΜΑΪΚΟ ΩΔΕΙΟ
21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΑΜΑΛΙΑΔΑ, ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΗΛΙΔΑΣ
27 AΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ ΒΡΑΧΩΝ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»
29 ΑΥΤΟΥΣΤΟΥ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΥΤΙΣΤΙΚΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ
31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ, ΕΛΕΥΣΙΝΑ , ΠΑΛΑΙΟ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ
3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ ΠΑΠΑΓΟΥ
5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΣΟΥΣ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΙΝΤΉΣ» ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ
7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΕΥΡΙΠΙΔΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΡΕΜΑΤΙΑΣ
10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ ΑΛΣΟΥΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΤΡΑΣ ΣΚΗΝΗ «Μ. ΒΟΛΑΝΑΚΗ»
14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ «ΑΛΙΚΗ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ»
17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ «ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΝΩΤΗΣ»