Η δεκαετία που μας πέρασε -η πρώτη του 21ου αιώνα- αναμφίβολα χαρακτηρίστηκε από πολλά περιστατικά έντονων καιρικών φαινομένων. Από τον τυφώνα «Κατρίνα» που ρήμαξε τη στην κυριολεξία τη Νέα Ορλεάνη, έως τις πλημμύρες στο Μπαγκλαντές οι οποίες τείνουν να γίνουν καθημερινότητα για τους πολίτες, ο πλανήτης έζησε μία σειρά από πρωτοφανείς καταστροφές που άφησαν πίσω τους, νεκρούς, συντρίμμια και εκατομμύρια πρόσφυγες.
Όλο και περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν -παρότι είναι ακόμη ανοιχτή η συζήτηση- ότι αυτά τα περιστατικά είναι απόρροια της κλιματικής αλλαγής η οποία επιταχύνεται από την εκπομπή ρύπων από τα εργοστάσια, τα αυτοκίνητα -και όχι μόνο- των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών.
Σενάρια αποκάλυψης
Οι ποιο απαισιόδοξοι κάνουν λόγο για ολέθριες συνέπειες σε περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Όπως η πρόσφατη έκθεση του πανεπιστημίου της Χαβάης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature και σκιαγραφεί στην κυριολεξία ένα σκηνικό αποκάλυψης το οποίο αναμένεται το πολύ σε τέσσερις δεκαετίες, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη: Μεγάλες πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο, η Ρώμη και το Λος Άντζελες θα είναι ακατοίκητες, εκατοντάδες εκατομμύρια πρόσφυγες θα ψάχνουν ασφαλές καταφύγιο και σε πολλές περιοχές ενδέχεται να εξαφανιστεί ολοκληρωτικά η πανίδα και η χλωρίδα.
Επικεφαλής της μελέτης και από τους πλέον απαισιόδοξους περιβαλλοντολόγος και μακροοικολόγους, ο καθηγητής Καμίλο Μόρα προειδοποιεί για μια «παγκόσμια κλιματική πανούκλα» η οποία θα επηρεάσει κάθε έμβιο ον στον πλανήτη και θα ξεσπάσει πιθανότατα το 2020 στη νότια Ινδονησία.
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και την οικονομία
Σε αντίστοιχο μήκος κύματος είναι και η έκθεση της βρετανικής συμβουλευτικής εταιρείας Maplecroft, η οποία επιχειρεί να καταγράψει τις οικονομικές επιπτώσεις που θα έχει η κλιματική αλλαγή στον πλανήτη. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με την έκθεση περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας οικονομίας μέχρι το 2025 θα έχει έδρα σε χώρες με «υψηλό» ή «ακραίο» κίνδυνο οικονομικής επίπτωσης.
Το 31% -ή 44 τρισ. δολάρια- του παγκόσμιου ΑΕΠ θα προέρχεται από χώρες που θεωρούνται ότι διατρέχουν τους μεγαλύτερους κινδύνους από τις κλιματικές αλλαγές, σύμφωνα με τον Δείκτη Ευπάθειας στην Κλιματική Αλλαγή, ο οποίος υπολογίζει την έκθεση ενός κράτους σε ακραία καιρικά φαινόμενα τα επόμενα τριάντα χρόνια και την ικανότητά του να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις τους.
Οι χώρες θύματα
Ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή φαίνεται η Ασία και η Αφρική αφού χώρες από αυτές τις δύο Ηπείρους φιγουράρουν στη λίστα με τις πιο ευάλωτες περιοχές του πλανήτη.
Μπαγκλαντές, Γουινέα – Μπισάου, Σιέρα Λεόνε, Αϊτή, Νότιο Σουδάν, Νιγηρία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, Καμπότζη, Φιλιππίνες και Αιθιοπία είναι κατά σειρά οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από τα ακραία φαινόμενα, και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην τοποθεσία τους στο χάρτη και στις ήδη δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το γεγονός ότι η τεράστια πλειοψηφία τους ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, οι οικονομίες τους είναι τρομακτικά άνισες και το κράτη δεν παρέχουν ούτε τα στοιχειώδη στους πολίτες τους, όπως πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη.
Οι χώρες που περιλαμβάνονται σε αυτή τη λίστα, δεν είναι απλά οι πιο ευάλωτες. Έχουν ήδη χτυπηθεί βάναυσα από ακραία καιρικά φαινόμενα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Μπαγκλαντές. Αρκετοί επιστήμονες το θεωρούν ως το σημείο 0 της Κλιματικής Αλλαγής και ήδη πολλά εκατομμύρια κατοίκων παράκτιων περιοχών έχουν πάρει το δρόμο της ξενιτιάς (ανάμεσα στους προορισμούς τους βρίσκεται και η Ελλάδα) ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές εστίες τους, εξαιτίας της συνεχούς ανόδου της στάθμης της θάλασσα. Μάλιστα, μέχρι το 2050 αναμένεται να μεταναστεύσουν ακόμη 20 εκατομμύρια άνθρωποι από την ασιατική χώρα, εξαιτίας αυτών των φαινόμενων.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την Maplecroft οι πόλεις που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο βρίσκονται αποκλειστικά στην Ασία. Η Ντάκα (πρωτεύουσα του Μπαγκλαντές), η Βομβάη και η Καλκούτα της Ινδίας, η Μανίλα πρωτεύουσα των Φιλιππίνων και η Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή.
Τα πράγματα θα χειροτερέψουν
Όσο για το μέλλον; Αυτό είναι που σκιαγραφείται με ακόμη πιο μελανά χρώματα, αφού σύμφωνα με την έκθεση, οι μελλοντικές αλλαγές στη συχνότητα και την ένταση των πυρκαγιών, των ακραίων καιρικών φαινομένων, των ξηρασιών και των πλημμυρών θα επηρεάσουν τον πληθυσμό, την οικονομία και τις υποδομές μιας χώρας.
Όπως αναφέρει η βρετανική εταιρεία, οι επιπτώσεις των αυξανόμενων θερμοκρασιών, οι αλλαγές στις βροχοπτώσεις και η αύξηση του επιπέδου της θάλασσας θα γίνουν επίσης αισθητές παγκοσμίως, επηρεάζοντας τις ακτογραμμές, τη χλωρίδα και την πανίδα, τη γεωργία και την ανθρώπινη υγεία.
