«Επιμονή και πίστη στον εαυτό μου. “Believe” is my motto («Πίστεψέ το» είναι το μότο μου)!». Η Μάρα Καρέτσος δεν είναι ένας τυχαίος άνθρωπος. Έχει εκείνο το γνώρισμα των ανθρώπων που φτιάχνουν την τύχη τους, ορίζουν τη μοίρα τους, κατασκευάζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο θέλουν να ζήσουν.
Πώς αλλιώς θα μπορούσε εκείνο το κορίτσι από τη Λάρισα, εκεί στα τέλη της δεκαετίας του 60 να αποφασίσει να κυνηγήσει το όνειρο που της καρφώθηκε από την ηλικία των 10, να γίνει καλλιτέχνης, «σαν τον Πικάσο»; Την ώρα που οι συνομίληκές της αφηνόταν στην «καλή τύχη» που θα τους έφερνε στο διάβα τους έναν καλό γαμπρό, εκείνη ετοίμαζε τις βαλίτσες της για να κατέβει στην Αθήνα και να δώσει εξετάσεις για τη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι 1968.
Είναι κλισέ να περιγράφεις τις ζωές ανθρώπων λέγοντας πως είναι σαν ήρωες μυθιστορημάτων ή ταινιών. Και απορώ που έχει επικρατήσει αυτό, γιατί είναι οι ζωές των ανθρώπων που εμπνέουν για να γεννηθούν οι συγκεκριμένοι «ήρωες».
«Επιμονή και πίστη». Αυτή είναι η απάντηση στην πρώτη ερώτηση που της απευθύνω. «Ποιο ήταν το χάρισμα ή ο συνδυασμός χαρισμάτων που έκανε εκείνο το κορίτσι από τη Λάρισα, μια από τις πιο γνωστές γλύπτριες παγκοσμίως;». Ξέρετε πολλούς ανθρώπους που θα έδιναν δύο φορές για να εισέλθουν στη Σχολή Καλών Τεχνών, να απορρίπτονται και να επιμένουν; Σε όσες ξέρετε, προσθέστε λοιπόν και τη Μάρα Καρέτσου.
«Με σκληρή δουλειά και μόνο καταφέρνεις θαύματα! Ανοίγονται οι ορίζοντες μπροστά σου!» . Αυτό είναι το πιο σημαντικό μάθημα που έμαθε δίπλα στον μεγάλο της μέντορα, τον Αλέξανδρο Ιόλα. Τον γκαλερίστα που σύμφωνα με τους New York Times «άλλαξε την τέχνη για πάντα»!
«Ο Ιολας ήταν μοναδικός!», απαντά χωρίς περιστροφές και υπερβολές. «Ένας special art dealer! Ήταν εκείνος που δημιούργησε καλλιτέχνες όπως ο Brauner,De Chirico, Fontana, Magritte, Matta, NIKI de st.Phalle, Tinguely,Takis, Karella, Akrithakis, Kounelis, Fassianos, Pavlos, Lazogas, Paniaras, Tsoklis, Karetsos. Απλά μοναδικός», επαναλαμβάνει. Μοναδικός. Όπως και τα έργα της.
Εκτός όλων των άλλων, είναι εκείνος που ταράσσει τα νερά με έναν καλλιτέχνη που έδωσε μια άλλη διάσταση στην Τέχνη, που δημιούργησε ένα νέο μεγάλο κίνημα. Ο Ιόλας ήταν εκείνος που επιβάλλει τον Andy Warhol και την pop art του. Και εκείνο το κορίτσι από τη Λάρισα ζει εκείνο το ξέφρενο party που διαρκεί μια 5ετία περίπου, στο Studio 54. «Ήταν εκείνος που άλλαξε τον τρόπο που βλέπαμε την Τέχνη. Της έδωσε μια pop διάθεση. Κάτι σαν Coca Cola», σημειώνει με νόημα η Καρέτσου.
Το ρίσκο που πήρε μετακομίζοντας με λίγα χρήματα στη Νέα Υόρκη δεν θα ήταν ούτε το πρώτο, αλλά ούτε και το τελευταίο. Όπως και το στοίχημα που κερδίζει. Ήδη στην πρώτη της έκθεση εκεί, το 1982, κερδίζει 200.000 δολάρια, ποσό πολύ μεγάλο για να της εξασφαλίσει μια πολυτελή ζωή. Πίσω από όλα αυτά ο Ιόλας. Άνθρωποι που έβλεπε στον κινηματογράφο και στα περιοδικά, σπεύδουν να τη γνωρίσουν . Μέλη της οικογένειας Kennedy, o Woody Allen, αργότερα οι Clintons… Πόσο γήινοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, αλήθεια;
«Είναι σημαντικό να γνωρίζεις επιτυχημένους ανθρώπους και να συναναστρέφεσαι μαζί τους. Όλοι αυτοί έχουνε κάνει το όνειρο τους, ΖΩΗ», τονίζει.
Αποδεικνύει πως δεν είναι πυροτέχνημα. Λογικά ο Ιόλας θα καμάρωνε για εκείνη όταν το 1990 κάνει μια από τις πιο ανατρεπτικές εκθέσεις της, στην gallery «Art Point» στο Τόκιο. Τρία χρόνια πριν ο Ιόλας έχει πεθάνει χτυπημένος από το AIDS. Η Καρέτσου καταφέρνει να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των ανθρώπων της τέχνης με την έκθεσή της. Ποιο ήταν το ερέθισμα για αυτό το έργο; «Οι Πυραμίδες και οι Κολόνες στην Ιαπωνία ήταν η ιδέα του παντρέματος δυο μεγάλων πολιτισμών σε μια Έκθεση», απαντά 14 χρόνια μετά. Η επιτυχία της ήταν τόσο μεγάλη που κατάφερε να πουλήσει όλα τα έργα της για 1 εκ. δολάρια, όπως αναφέρουν τα περιοδικά της εποχής. Τι είναι αυτό που μπορεί να τραβήξει την προσοχή της; Τη φαντάζομαι ως ένα άνθρωπο που έλκεται από τη λεπτομέρεια… Τι κεντρίζει τη ματιά της και τη φαντασία της; «Η ομορφιά. Η «ειλικρίνεια», απαντά η ίδια.
Είναι πλέον και με τη βούλα η «One million dollar» καλλιτέχνις, κυριολεκτικά και μεταφορικά στην αμερικανική αργκό. Αλλά αυτή της η επιτυχία δεν την έχει κάνει να ξεχνά ποτέ από πού ξεκίνησε. «Κουβαλάω πάντοτε την Ελλάδα στις βαλίτσες μου. Φιλοσοφία, Τέχνη, Πολιτισμό. Μια Ελλάδα που είναι μοναδική». Και οι καλλιτέχνες της; «Είναι σπουδαίοι! Η Ελλάδα έχει σπουδαίους καλλιτέχνες. Με λίγη βοήθεια μπορούν να σταθούν επάξια δίπλα στη διεθνή σκηνή της Τέχνης», απαντά με ενθουσιασμό.
Ολοκληρώνοντας της ζητάω να μου πει μια ιστορία που δεν γνωρίζουμε για αυτήν και αντιπροσωπεύει το χαρακτήρα της. Πηγαίνει πίσω, στα χρόνια που εγκαταλείπει την Αθήνα για να ζήσει στο Παρίσι με τον σύζυγό της, Ιταλό ζωγράφο, Πιέρ Λουίτζι Μπελάτσι. Είναι 25 ετών και ήδη επιμελήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στην έδρα της Πλαστικής. Έχει έναν πολύ καλό μισθό για την εποχή, όλοι της λένε να μείνει στην Ελλάδα που θα γίνει καθηγήτρια. Εκείνη είναι ανένδοτη. «Όλοι οι καλλιτέχνες έχουν δυσκολίες στην αρχή», σημειώνει με νόημα και συνεχίζει την εξιστόρηση… «Αλλά με επιμονή και δουλειά έρχεται η επιτυχία. Προσωπικά πέρασα δύσκολες στιγμές στο Παρίσι, σε ένα ατελιέ χωρίς θέρμανση, χωρίς πολλά χρήματα ακόμη και για τις αγορές υλικών»!
Αφορμή για τη συνέντευξη στάθηκε η Έκθεση «Iolas the Great» που παρουσιάζεται αυτές τις ημέρες στην Paul Kasmin Gallery της Νέας Υόρκης.
