Υπάρχει ένας εσωτερικός διάλογος με τον εαυτό μας που γίνεται περισσότερες φορές από όσες θα θέλαμε και πάει σε γενικές γραμμές κάπως έτσι:
– Έχει ξεσκιστεί από το πρωί να ανεβάζει φωτογραφίες από Νέα Υόρκη, εντάξει κύριε, ταξίδι πήγες, δεν την ανακάλυψες κιόλας
– Πόσο τέλειες είναι όμως, ε;
– Ναι γαμώ το διάολο
-Εγώ γιατί κατάφερα να πάω μόνο μέχρι την Καλαμάτα φέτος, μου λες;
– Γιατί κάτι έκανες λάθος στη ζωή σου και δεν κάνεις τη δουλειά του ώστε να έχεις τα λεφτά και τον χρόνο του
– Και τα κονέ του
– Εμ αυτό που το πας
– Βάρα μια υπερωρία τώρα και μείνε να χαζεύεις τις φωτογραφίες του Χ να περνά η ώρα. Δεν φταίει αυτός που εσύ έκανες κοπάνα στο ΣΕΠ. Ή που είναι πιο ταλαντούχος από εσένα. Και τώρα που τον βλέπω καλύτερα, μαλάκα τι σώμα είναι αυτό; *πιάνει ασυναίσθητα την κοιλιά του να τσεκάρει σε τι κατάσταση βρίσκεται* *συνειδητοποιεί ότι αυτό ήταν ένα μεγάλο λάθος*
Δεν ξέρω, καταλαβαίνεις τι εννοώ;
Όλοι μας έχουμε έναν φίλο που κάποια στιγμή στη ζωή μας κατάφερε να μας προκαλέσει φθόνο. Μπορεί να ήταν η «αχ μωρέ ο καλός μου, μακάρι κι εγώ μια μέρα να» ζήλεια, μπορεί να ήταν η «ναι οκ αλλά σε μένα γιατί δε συμβαίνουν ποτέ αυτά γαμώ τον κοέλιο;» ζήλεια, μπορεί να ήταν και η απλή, αγνή, ανθρώπινη «δε μας χέζεις ρε νταλάρα;» ζήλεια. Μπορεί να μην ήταν μόνο ένας φίλος αλλά αρκετοί ταυτόχρονα. Σε κάθε περίπτωση, όλοι έχουμε βιώσει -και συνεχίζουμε να βιώνουμε- στιγμές απόλυτου self loathing εξαιτίας κάποιου άλλου, και το γράφω στα αγγλικά γιατί αν πεις το loathing δυνατά ηχεί ακριβώς όπως νιώθεις εκείνες τις στιγμές. Σκατά δηλαδή.
Παρόλα αυτά, λες στον εαυτό σου πως θα τα καταφέρεις. Βρίσκεις δικαιολογίες για όσα θα έπρεπε να είχες κάνει μέχρι τώρα αλλά πάντα προέκυπτε κάτι «πάρα πολύ σημαντικό», πετάς μερικές κακίες για τον άλλον που κατά 80% (90%) δεν ισχύουν και τόσο αλλά το έχεις ανάγκη για να νιώσεις καλύτερα, παίρνεις και μερικές «πάρα πολύ σημαντικές» αποφάσεις ώστε να πετύχεις τον σκοπό σου μέσα στα επόμενα δύο χρόνια και όλα καλά. Θα τα καταφέρεις.
Κοίτα τι γίνεται τώρα. Δεν θα τα καταφέρεις. Χαχαχα, όχι, μη γελάς, αλήθεια, δεν πρόκειται να συμβεί. Τουλάχιστον όχι αν δε ξεπεράσεις ένα συγκεκριμένο παράδοξο.
Επιστήμονες από πανεπιστήμια σε Γαλλία και Φινλανδία ανακάλυψαν το «Generalised Friendship Paradox», μια μέρα που σκέφτηκαν «κάνουμε που κάνουμε την μία έρευνα μετά την άλλη, γιατί να μην κάνουμε και μία που θα ρίξει τον παγκόσμιο δείκτη αυτοεκτίμησης στο -10, πλάκα θα έχει».
Βάσει του GFP, λοιπόν, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν έναν μικρό αριθμό φίλων. Υπάρχει όμως και μια μικρή μερίδα ανθρώπων που έχουν σημαντικά περισσότερους φίλους στον κύκλο τους. Αυτή η δεύτερη κατηγορία είναι που στρεβλώνει το πώς βλέπεις την ομάδα των φίλων σου ως σύνολο. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τους φίλους σου αλλά και για τους συντρόφους σου καθώς και για το πόσο επιτυχημένος είσαι επαγγελματικά. Επίσης, το GFP βοηθά στο να εξηγηθεί γιατί οι ενεργοί χρήστες των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης είναι λιγότεροι ευτυχισμένοι από αυτούς που ασχολούνται περιστασιακά (λες και το να περνάς τη μέρα σου χαζεύοντας τις ζωές των άλλων στα social media δεν είναι αρκετά επεξηγηματικό από μόνο του). Όπως είπαν και οι Young-Ho Eom και Hang-Hyum Jo από τα πανεπιστήμια της Τουλούζ και της Φινλανδίας αντίστοιχα «Το παράδοξο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα δείγμα προκατάληψης βάσει του οποίου τα άτομα που έχουν περισσότερους φίλους είναι πιο πιθανό να παρατηρούνται περισσότερο από αυτούς». Οι ίδιοι μάλιστα πήγαν αυτή την αρχή λίγο παραπέρα και διαπίστωσαν ότι τα θετικά χαρακτηριστικά στο πλαίσιο αυτών των δικτύων, όπως ο πλούτος, η φαινομενική επιτυχία, ακόμα και η ευτυχία, θα τα βιώσουν κατά μέσο όρο περισσότερο οι παρατηρητές.
Σε αυτό το σημείο θα σταματήσω να μεταφράζω τον Independent και θα στο κάνω πιο λιανά: όσο περισσότερους φίλους έχεις στο facebook, τόσο περισσότεροι θα παρατηρούν από κοντά τη ζωή σου και όσο πιο πολύ παρατηρείς εσύ τη ζωή των άλλων τόσο περισσότερο μπαίνεις στη διαδικασία της σύγκρισης μαζί τους.
Και εδώ έρχεται το Generalized Friend Paradox που λέει ότι ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας αλλά και τον κόσμο εξαρτάται από το κοινωνικό στάτους των φίλων και των γνωστών μας, έτσι ώστε όταν βλέπουμε τη ζωή κάποιου άλλου να είμαστε ήδη προκατειλημμένοι πως είναι καλύτερη από την δική μας, ακόμα και αν μιλάμε για τον μέσο φίλο μας και ούτε καν τον πιο πετυχημένο. Κοινώς, όσο περισσότερες ζωές περνάνε από μπροστά σου στα social media, για παράδειγμα, τόσο πιο προκατειλημμένος θα είσαι απέναντί τους και τόσο χαμηλότερα θα πέφτει η εκτίμηση που έχεις για τη δική σου ζωή.
Όλα αυτά, στο δικό μου το μυαλό, έχουν μια βάση. Και δύο. Το πρόβλημα είναι πως δεν τα πάω πολύ καλά με τις έρευνες. Κυρίως από τότε που άρχισαν να βγαίνουν έρευνες του τύπου «Διαπιστώθηκε έπειτα από χρόνια μελέτης πως οι διακοπές κάνουν καλό στην υγεία» ή «10ετής έρευνα του Johns Hopkins ανακάλυψε πως το να βγαίνεις έξω με βρεγμένα μαλλιά και κοντομάνικο στα μέσα Δεκέμβριου μπορεί να προκαλέσει πνευμονία» ή «Επιστήμονες στην Ουτρέχτη κατέληξαν πως το αλκοόλ βοηθά μετά από έναν δύσκολο χωρισμό».
Δεν ξέρω, καταλαβαίνεις τι εννοώ;
Όλα σωστά και λογικά μας τα λένε οι Eom και Jo, αλλά διαβάζοντας για την επίδραση του Generalized Friend Paradox σκέφτόμουν όλες εκείνες τις φορές που βλέπεις τη Μιράντα Κερ σε ένα περιοδικό, σκέφτεσαι πόσο θα ήθελες να φτιάξεις το σώμα σου, όχι απαραίτητα να γίνεις Μιράντα, ας είμαστε ρεαλιστές, να το φτιάξεις όμως ρε παιδί μου, και μετά κοιτάς μία την πυτζάμα και μία τον καναπέ με την κουβέρτα και λες, ναι οκ, σίγουρα, παίρνεις την μερέντα και χώνεσαι ανάμεσά τους. Ή όλες εκείνες τις φορές που ο φίλος σου που είχε παραιτηθεί από τη δουλειά του έρχεται και σου λέει πως ήταν η καλύτερη ιδέα που είχε γιατί κατάφερε έτσι να ανοίξει το δικό του μαγαζί με βιολογικά προϊόντα από τις πεδιάδες του Μάτσου Πίτσου, και σκέφτεσαι θα παραιτηθώ κι εγώ, ναι, θα το παρατήσω το μπουρδέλο που μου έχει φάει τη ζωή και θα ασχοληθώ επιτέλους με αυτό που αγαπώ, να φτιάχνω κοσμήματα από τσόχα, λαμπτήρες και ζαχαρόπαστα, και μετά κοιτάς μία τον λογαριασμό της ΔΕΗ, μία τα τέλη κυκλοφορίας του αυτοκινήτου σου και μία εκείνο το τέλειο παλτό που έχεις βάλει στο μάτι στα Ζάρα και λες, που πας ρε Καραμήτρο, κάτσε εκεί που είσαι.
Αυτό που θέλω να πω είναι πως, η διαφορά με εσένα, εμένα, και τους φίλους μας που τα κατάφεραν καλύτερα από εμάς, είναι ότι αυτοί ρίσκαραν. Δεν σου λέω να τα παρατήσεις όλα και να βάλεις στόχο να γίνεις αστροναύτης επειδή το αγαπημένο σου βιβλίο είναι ο Μικρός Πρίγκιπας. Κάτι έχεις όμως που θες να καταφέρεις, σε κάτι είσαι πραγματικά καλός, κάποιο είναι το κάλεσμα σου, όλοι έχουμε ένα. Και θα πέσεις πολλές φορές μέχρι να το πετύχεις, και μετά λίγες ακόμα, και θα αγανακτήσεις και θα απογοητευτείς, αλλά στο τέλος υπάρχει πάντα η πιθανότητα να τα καταφέρεις. Και αυτό αξίζει όλη την ταλαιπωρία, όχι; Γιατί, δεν ξέρω για εσένα, αλλά εγώ έχω κουραστεί να μιζεριάζω και να αφήνω όσα συμβαίνουν γύρω μου να έρχονται να κάθονται πάνω μου και να με πλακώνουν κάνοντάς με να νιώθω άχρηστη. Πόσο μάλλον όταν πλέον μου εξηγούν μέσω επιστημονικών μελετών πως έχω κάθε δικαίωμα να μιζεριάζω, και με χαρτί γιατρού, γιατί, κοίτα να δεις, έτσι είμαι προγραμματισμένη ως άνθρωπος. I’ll pass.
Δεν ξέρω, καταλαβαίνεις τι εννοώ;
ΥΓ.: Ωστόσο, σταμάτα να stalkάρεις το μισό facebook, κακό δεν θα σου κάνει.
ΥΓ.1: Επειδή στον χώρο της diy κοσμηματοποιίας κάτι έχει τερματιστεί, μην αφήσεις την δουλειά σου για αυτόν αν δεν πιάνει όντως το χέρι σου. Θα το εκτιμήσει πολύς κόσμος, αλήθεια.
