Η υπόθεση της σχέσης του Γάλλου Προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, με τη Γαλλίδα ηθοποιό, Ζουλί Γκαγιέ, φέρνει ξανά στο προσκήνιο το καυτό θέμα των εξωσυζυγικών σχέσεων πολλών πολιτικών. Φαίνεται λοιπόν πως η εξουσία είναι αφροδισιακή, γιατί δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός πως τόσοι πολιτικοί εμπλέκονται σε σεξουαλικά σκάνδαλα, τα οποία αποκαλύπτονται κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Και όμως, όσο δύσκολη και αν είναι σε προσωπικό επίπεδο η αποκάλυψη μιας εξωσυζυγικής σχέσης, πολιτικά μπορεί να λειτουργήσει ως σωσίβιο για έναν άχρωμο πολιτικό, ο οποίος δεν έχει καταφέρει να αφήσει το στίγμα του με τις πολιτικές αποφάσεις του.
Σε αυτό που λέμε υπάρχουν δύο εξαιρέσεις: οι ΗΠΑ και η Αγγλία. Ειδικά στις ΗΠΑ, ένας πολιτικός εξετάζεται εξονυχιστικά από το εκλογικό σώμα πριν ψηφιστεί, με αποτέλεσμα ένα «λευκό ποινικό μητρώο» να είναι απαραίτητο για την πολιτική επιτυχία. Στην αμερικανική πολιτική σκηνή παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο η αναλογία προσωπικού ήθους και δημόσιας εικόνας, καθώς κυριαρχεί η εντύπωση πως ένας statesman που δεν μπορεί να διατηρήσει την τάξη εντός του οίκου του, πολύ δύσκολα θα καταφέρει να διαχειριστεί και τα εθνικά προβλήματα. Άλλωστε, το πολιτικό ντιμπέιτ στην Αμερική περιλαμβάνει πολλές φορές χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, ακόμα και μεταξύ υποψηφίων του ίδιου κόμματος. Έτσι την πάτησαν πολιτικοί, όπως ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, ο υποψήφιος Πρόεδρος, Τζον Έντουαρντς, και ο πρώην Κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Έλιοτ Σπίτζερ. Οι Έντουαρντς και Σπίτζερ είδαν την πολιτική τους καριέρα να λαμβάνει τέλος, ενώ ο Κλίντον πιθανότατα θα έχανε τις εκλογές του 2000, αν μπορούσε να είναι ξανά υποψήφιος.
Μία από τα ίδια συμβαίνει και στην Αγγλία, ιδίως όταν στην εξίσωση μπαίνουν τα χρήματα των φορολογουμένων, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες του έρωτα του πολιτικού. Επίσης, στην Αγγλία ο ρόλος του Τύπου είναι τέτοιος, ώστε, αν ξεσπάσει ένα σκάνδαλο, να είναι πολύ δύσκολο ο πολιτικός ή το δημόσιο πρόσωπο να αποφύγει εν τέλει τη λογοδοσία για τις πράξεις του. Και στην Αγγλία παίζει βασικό ρόλο η αναλογία προσωπικού ήθους/δημόσιας εικόνας, για τους ίδιους λόγους που εξηγήσαμε και στην περίπτωση της Αμερικής.
Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι αλλιώς. Χαρακτηριστικό δείγμα τα ποσοστά δημοφιλίας του Προέδρου Ολάντ. Ένας άχρωμος πολιτικός, τον οποίον συνόδευαν μεγάλες προσδοκίες όταν εξελέγη, και ο οποίος δεν έχει καταφέρει να κάνει καμία ρήξη με το παρελθόν της γαλλικής πολιτικής σκηνής γίνεται ελάχιστα πιο συμπαθής γιατί στην προσωπική του ζωή είναι κατά τα φαινόμενα… ταύρος. Έχει τέσσερα παιδιά εκτός γάμου με την άλλοτε προεδρική υποψήφια, Σεγκολέν Ρουαγιάλ, την οποία εγκατέλειψε για τη γοητευτική δημοσιογράφο, Βαλερί Τριερβεγιέ, την οποία απάτησε με τη Ζουλί Γκαγιέ. Κυριολεκτικά μύλος! Και όμως, ο πολίτης βρίσκει σημεία ταύτισης με τον πολιτικό αυτό, ίσως γιατί τον κατεβάζει από το βάθρο του και αναγνωρίζει στις πράξεις του κάτι που θα μπορούσε πολύ άνετα να έχει κάνει αυτός. Ιδίως όταν ο σκανδαλοθηρικός Τύπος αναμειγνύεται υπερβολικά, τότε η συμπάθεια για τον πολιτικό μεγαλώνει. Από θύτης της απατημένης συζύγου γίνεται θύμα του κυνηγιού για την είδηση και η παραβίαση της ιδιωτικής του ζωής αποδοκιμάζεται από τον κόσμο, ο οποίος πάντως εξαντλεί το διαθέσιμο τιράζ του εκάστοτε σκανδαλοθηρικού εντύπου που αποκαλύπτει τις λεπτομέρειες της σχέσης.
Η γαλλική πολιτική σκηνή βρίθει τέτοιων παραδειγμάτων. Φρανσουά Μιτεράν, Ζακ Σιράκ και Νικολά Σαρκοζί είναι τυπικά παραδείγματα ανδρών με πολλές κατακτήσεις, οι οποίες δεν επηρέασαν την πολιτική τους καριέρα. Ο Μιτεράν κατάφερε να το κρατήσει μυστικό μέχρι το τέλος της πολιτικής του καριέρας το 1995, ο Σιράκ δε επηρεάστηκε από τις αποκαλύψεις και ο Σαρκοζί έχασε την εξουσία λόγω της δικής του πολιτικής αδυναμίας, όχι λόγω της Κάρλα Μπρούνι, η οποία ήταν εξαιρετικά συμπαθής στον Γαλλικό λαό.
Παρόμοια η κατάσταση και στην Ιταλία, όπου δεσπόζει το φαινόμενο «Σίλβιο Μπερλουσκόνι». Ένας άνθρωπος με καταφανείς δεσμούς με τη μαφία, εγκληματική φυσιογνωμία και πολλές έκνομες πράξεις στο ενεργητικό του συνεχίζει να γοητεύει τους Ιταλούς με τις κατακτήσεις του, ενσαρκώνοντας με τον καλύτερο τρόπο το πρότυπο του «Δον Ζουάν». Ο αιώνιος Σίλβιο που καταφέρνει σε πείσμα του χρόνου να παραμένει νέος-έστω και με τη βοήθεια των πλαστικών και του κομμωτή του-έχει πέραση σε νεότερες γυναίκες, όπως η τωρινή αρραβωνιαστικιά του, η οποία δεν έχει κλείσει καν τα 30 της χρόνια. Βέβαια, στη φαντασία πολλών Ιταλών ο Μπερλουσκόνι οσιοποιήθηκε με τα περίφημα πάρτι «Μπούνγκα Μπούνγκα», τα οποία παρέπεμπαν περισσότερο σε ρωμαϊκά όργια Έτσι, παρά τις δικαστικές του περιπέτειες ο δαιμόνιος Σίλβιο κατάφερε να βγει δεύτερος στις εκλογές του Φεβρουαρίου του 2013, αν και πολλοί τον είχαν ξεγραμμένο, ενώ σήμερα έχει επανιδρύσει το Forza Italia και προσπαθεί να εξαπολύσει ξανά την αντεπίθεσή του κόντρα στη δικαιοσύνη και την αντιπολίτευση.
Και στην Ελλάδα όμως έχουμε ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο εμβληματικός ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, ήταν ένας άνδρας με πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις, τις οποίες γνώριζε όλη η Αθήνα. Στο τελευταίο βιβλίο του ο στενός του συνεργάτης, Παρασκευάς Αυγερινός, αποκαλύπτει πως στο τέλος της δεκαετίας του 70 και ενόψει της πρωθυπουργίας, το περιβάλλον του ανάγκασε τον Παπανδρέου να χωρίσει από μια θυελλώδη σχέση, ενώ μια σχέση που συζητείτο σε ολόκληρη την κοσμική Αθήνα, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, δεν είδε όμως ποτέ το φως της δημοσιότητας, ήταν αυτή με τη σύζυγο του τότε Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Καρατζά.
Ο Παπανδρέου άρχισε να χάνει τον έλεγχο του πολιτικού παιχνιδιού στα τέλη της δεκαετίας του 80, ενώ και η υγεία του χειροτέρευε. Όταν επέστρεψε από το Χέρφιλντ και την εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, έκανε ένα από τα πιο ιστορικά νεύματα στην ιστορία της χώρας κα πίσω του βγήκε από το αεροπλάνο η Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου. Ήταν μια προσωπική ρελάνς του Παπαδρέου που προκάλεσε θετική εντύπωση, κυρίως στον ανδρικό πληθυσμό, αν και για κάποιο διάστημα ο γυναικείος πληθυσμός παρέμενε παγωμένος. Γρήγορα ο Παπανδρέου επέβαλε τη Μιμή ως πρώτη κυρία της χώρας και αυτή διαδραμάτισε έναν πολύ ενδιαφέροντα ρόλο, κατά άλλους υποστηρικτικό, κατά άλλους σκοτεινό για να ικανοποιήσει τις επιδιώξεις της, μέχρι το 1996, οπότε και ο πρώην Πρωθυπουργός «έφυγε».
Τα παραπάνω παραδείγματα από τον ευρωπαϊκό χώρο καταδεικνύουν πως η ηθική αντίληψη του κοινού είναι διαφορετική από την αντίστοιχη στις ΗΠΑ και την Αγγλία. Στην ευρωπαϊκή ήπειρο η ερωτική περιπέτεια ενός πολιτικού ηγέτη δεν σημαίνει αυτομάτως το τέλος της καριέρας του, ιδίως αν αυτός αντιμετωπίσει το κοινό με ειλικρίνεια. Ίσως αυτό να οφείλεται στην άποψη πως ο πολιτικός, εκτός από δημόσιο πρόσωπο είναι και άνθρωπος και ως γνωστόν οι άνθρωποι έχουν αδυναμίες. Έτσι, ένας πολιτικός που υποκύπτει στις αδυναμίες του καθίσται έως και συμπαθής.
Αν είσαι ηγέτης λοιπόν και έχεις προβλήματα με τα νούμερα της αποδοχής σου, σου έχουμε τη λύση: Βρες γκόμενα και μην ανησυχείς. Ο Τύπος αργά ή γρήγορα θα το μάθει. Δεν έχει σημασία… πως!
