Θυμάσαι τότε που ήσουν μικρός και τα σαββατοκύριακα ξυπνούσες όσο νωρίτερα μπορούσες για να παρακολουθήσεις όσο το δυνατόν περισσότερα παιδικά στην τηλεόραση (Σόρυ Γεροντόπουλε, για πάντα παιδικά θα είναι); Εκείνη την ευλογημένη εποχή που τα σουκού σου ήταν άμεσα συνυφασμένα με τον Τομ και τον Τζέρι ή με τον Γκούφυ και τα άλλα τυπάκια της παρέας. Ναι, το ξέρουμε καλά ότι κι εσύ έχεις λιώσει το Lion King και έχεις μάθει απ’έξω όλες τις ατάκες του. Ωραία, αθώα χρόνια. Ήταν όμως αλήθεια τόσο αθώα;
Προφανώς η δεκαετία του 1980 όπως και αυτή του 1990 ήταν γεμάτη στο αίμα και τη βία, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής. Ωστόσο έχεις σκεφτεί ποτέ πόση βία μας πρόσφεραν απλόχερα τα παιδικά προγράμματα; Όπως είναι λογικό, τότε δεν μπορούσαμε να το αντιληφθούμε, αλλά όσο ανασύρουμε μνήμες από το παρελθόν, τόσο μεγαλύτερη εντύπωση μας κάνουν τα όσα αντιπαιδαγωγικά τρώγαμε στα μούτρα. Σαν αυτό:
“Η Μαρσελίνα είναι αδερφή μου και τη δέρνω όποτε θέλω”
Αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Τα κινούμενα σχέδια είχαν πολύ περισσότερη βία και πολύ περισσότερο μίσος από αυτό που είδες από πάνω. Και δεν τα λέμε εμείς (μόνο).
Σε δημοσίευσή της η British Medical Journal, έπειτα από πολύ μεγάλη έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι ήρωες των παιδικών ταινιών και σειρών, έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να σκοτωθούν, από τις ταινίες για ενηλίκους. Κι όμως δεν είναι υπερβολή, ειδικά αν αναλογιστείς ότι ο κίνδυνος του θανάτου υπάρχει σε αφθονία στα παιδικά, και παρουσιάζεται ως κάτι που βγάζει εύκολο γέλιο. Όταν λοιπόν τα πιτσιρίκια θεωρούν ήρωα έναν τύπο που βιαιοπραγεί ασύστολα και στο τέλος είναι ο γαμάτος της υπόθεσης, είναι λογικό να εκπαιδεύονται στο να είναι πολύ πιο εξοικειωμένα με τη βία.
Μία ακόμη μελέτη της National Television Violence Study είναι εξίσου αποκαρδιωτική. Σύμφωνα με αυτή λοιπόν, στα καρτούν το 47% των ηρώων διακινδυνεύει τη ζωή του πηδώντας από γκρεμούς, μπαίνοντας μέσα σε πυραύλους έτοιμους για εκτόξευση ή κοπανώντας με δύναμη ένα σφυρί στο κεφάλι και τελικά την βγάζει καθαρή! Ένας ακόμη αριθμός που… ζαλίζει, είναι αυτός των σκηνών της γενικότερης βίας που υπάρχει στις παιδικές ταινίες και σειρές. Από την ίδια μελέτη προκύπτει και ότι το 68% των εκπομπών με κινούμενα σχέδια περιέχει βίαιες σκηνές σε αντίθεση με τις ταινίες για ενήλικες όπου το ποσοστό πέφτει κάτω από το 50%!
Ας τσεκάρουμε 2 απλά παραδείγματα από τα πλέον αναγνωρίσιμα κινούμενα σχέδια παγκοσμίως.
Πρώτα το Lion King.
Αυτή είναι η σκηνή που έχει στοιχειώσει τα παιδικά μας όνειρα. Αυτή είναι η σκηνή που μας έχει κάνει να κλάψουμε πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Ο Σκαρ σκοτώνει τον αδερφό του για να του φάει τον θρόνο του Βασιλιά. Μπήγει τα νύχια του μέσα στα πόδια του Μουφάσα και αφού τον ειρωνεύεται, τον αφήνει να πέσει στο κενό. Επόμενη σκηνή, ο νεαρός Σίμπα που κλαίει μπροστά στο άψυχο σώμα του μπαμπά του. Συγκλονιστική σκηνή. ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΕ ΔΙΑΟΛΕ!
Ύστερα το γλυκούλικο “Tom & Jerry”.
Το βίντεο που είδες είναι ένα από τα δεκάδες compilation βιαιοπραγίας που περιέχει η δημοφιλής παιδική σειρά. ΔΕΚΑΔΕΣ. Κοπανιούνται, το κεφάλι του γατούλη έχει γίνει τούμπανο από το ξύλο, τρικλοποδιές, βρωμόξυλο. Αλλά έχουν πλάκα. Αν είσαι ενήλικας. Γιατί ο μπόμπιρας που θα το δει, ίσως επιχειρήσει να το κάνει και στον αδερφό του. Και αυτό δεν θα έχει πολύ πλάκα.
Σήμερα τα πράγματα είναι σαφώς καλύτερα, τουλάχιστον παρακολουθώντας μόνο τις ταινίες που βγαίνουν κάθε τόσο στον κινηματογράφο (και όχι τόσο τις παιδικές σειρές). Οι ταινίες που έχουν κλέψει τις εντυπώσεις τα τελευταία χρόνια είναι μυθοπλασίες με έντονες διδακτικές ιστορίες όπως το “Up” ή το “Inside Out”, που απέχουν πολύ από την βία που κυριαρχούσε παλαιότερα.
Τι μπορεί να ευθύνεται για την μεγάλη μεταστροφή που φαίνεται να έχουν κάνει οι δημιουργοί των cartoon; Να άλλαξαν οπτική; Δεν νομίζουμε. Όπως φαίνεται, οι δημιουργοί χεράκι χεράκι με τις εταιρίες παραγωγής, έχουν κάνει την έρευνά τους, έχουν πιάσει τα trends της αγοράς και έχουν διαμορφώσει τα σενάριά τους καταλλήλως. Ή απλά έχουν πάρει τα ρίσκα τους, επειχειρώντας να δημιουργήσουν νέα trends. Και δεν βγήκαν χαμένοι.
Περιμένουμε στα σχόλια και τις δικές σου μνήμες ή παρατηρήσεις.
