Το περασμένο Σάββατο είχα κατέβει Εξάρχεια για να ξεψαχνίσω αγαπημένα βιβλιοπωλεία. Στέκια καψούρας που πηγαίνω για 10′ και φεύγω σε 3,5 μέρες. 

Γενικά, επειδή είμαι από τους ψυχαναγκαστικούς τύπους, που αν δεν τους αρέσει ο τίτλος του βιβλίου σπάνια το κάνουν δικό τους, ζορίζομαι πάντα στην αγορά. Αλλά αυτός ο τίτλος μίλησε κατευθείαν στην -τεμπέλικη- ψυχή μου. Σε μια -τεμπέλικη- ψυχή που 21 χρόνια τώρα, αναζητάει “Το δικαίωμα στην τεμπελιά“.

Ο Πωλ Λαφάργκ, λοιπόν, γαμπρός του Μαρξ και κομμουνιστικοκρατέρ αγωνιστής για τον θρίαμβο του μαρξιστικού σοσιαλισμού, το 1880 γράφει ένα εγχειρίδιο τσέπης -για την εργασιακή προπαγάνδα-, το οποίο διχάζει μέχρι και σήμερα. Τρεις αιώνες μετά την πρώτη του κυκλοφορία.

Ορίζει ως βασικό εχθρό του ανθρώπου τον έρωτα για δουλειά που έχει αποκτήσει από τη μέρα που γεννιέται, αφού η πρώτη ερώτηση που ακούς είναι “γλυκούλη μου, τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;”. Γι’ αυτό και τα επιχειρήματά του μέχρι την τελευταία παράγραφο κινούνται πάνω σε αυτό το πλαίσιο.

Κύριός του στόχος; Η μείωση της εργασίας σε τρεις ώρες. Και ναι αγαπημένε αναγνώστη, με τρεις ώρες μεροκάματο και θα ήμασταν πιο παραγωγικοί και σίγουρα θα βρίσκαμε περισσότερο χρόνο για να καταναλώσουμε τα υλικά αγαθά τα οποία παράγουμε.

Ο Πωλ πιστεύει ότι η τρίωρη εργασία είναι αρκετή για την παραγωγή των απαραίτητων αγαθών και ουσιαστικά κράζει την υπερπαραγωγή που σκοπό έχει να εξαντλήσει τον εργαζόμενο, αφού για να επιτευχθεί θα πρέπει ο ίδιος να “ματώσει” στα 8ωρα (12ωρα, το 1880).

Τώρα ας το δούμε στην πράξη. Βάλε τον εαυτό σου στην εργασιακή κοινωνία που ονειρευόταν αυτός ο περίεργος τύπος και φαντάσου να δουλεύεις από τις έντεκα το πρωί μέχρι τη μία το μεσημέρι.

Πρώτον, θα είχες περισσότερη όρεξη για δουλειά και δεύτερον θα μπορούσες με μεγαλύτερο πάθος να καταναλώνεις τα αγαθά που παράγεις. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, θα υπήρχε κίνηση του χρήματος και η αγορά δεν θα έμενε ποτέ στάσιμη. Πουτανιά;

Πόσο μπορεί να με επηρεάσει ένα βιβλίο, πενήντα και κάτι σελίδων, διάολε;

Επιπλέον, εκτός από τις δικές του χιουμοριστικές και συνάμα επαναστατικές σκέψεις δεν ξεχνάει και παραθέτει σοφά λόγια κι άλλων ιστορικών “τεμπέληδων” που υπερασπίστηκαν αυτό το δικαίωμα. Από τον Ξενοφών στον Σωκράτη και από τον Ηρόδοτο, στον γαμπρό του Πωλ, τον κομμουνιστικοκρατέρ Καρλ Μαρξ.

“Η εργασία απορροφά όλο τον χρόνο και δεν αφήνει καθόλου καιρό για την ενασχόληση με τα ζητήματα της πολιτείας και με τους φίλους”. Ξενοφών 

Συνοψίζοντας. Η τεμπελιά είναι δικαίωμα. Τελεία και παύλα. Πρέπει να το σεβόμαστε και να το τηρούμε το τρίωρό μας (πλάκα κάνουμε) καθημερινά και όπως κλείνει το βιβλίο του ο αγαπημένος πλέον, Λαφάργκ…

Ω Τεμπελιά, σπλαχνίσου τη μακροχρόνια δυστυχία μας! Ω Τεμπελιά, μάνα των τεχνών και των ευγενικών αρετών, γίνε το βάλσαμο της ανθρώπινης αγωνίας.

Το βιβλιαράκι αυτό, το βρήκα αραγμένο στην Πρωτοπορία (Γραβιάς 3-5, Πλατεία Κάνιγγος). Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νησίδες σε μετάφραση Βασίλη Τομανά.