Στο Μεσαίωνα, οι περισσότεροι μαθητές προτιμούσαν να το σκάνε από τις τάξεις τους, παρά να πηγαίνουν στα μαθήματά τους. Οι δάσκαλοι, πάλι, ήταν σωστοί δεσμοφύλακες. Όταν ένας μαθητής δεν ήξερε να απαντήσει σε μια ερώτηση, δενόταν χειροπόδαρα και μεταφερόταν στα υπόγεια του σχολείου, όπου έκανε συντροφιά με τους ποντικούς που ζούσαν εκεί κάτω.

Άλλοτε πάλι, τον έγδυναν και τον άφηναν ώρες στο κρύο. Στην πρώτη σειρά ήταν το ξύλο. Με κάτι ειδικές βέργες, ο δάσκαλος έπιανε το παιδί, του έβγαζε τα παπούτσια και το χτυπούσε κάτω από τις πατούσες.

Τα απάνθρωπα αυτά μαρτύρια, γινόντουσαν σε όλα τα σχολεία της Ευρώπης. Στην Αγγλία καταργήθηκαν μόλις το 18ο αιώνα. Γι’ αυτό, όμως και ο κόσμος έμενε αγράμματος. Τα παιδιά προτιμούσαν να το σκάνε όχι μόνο από τα σχολεία, αλλά και από τα σπίτια τους. Στο τέλος καταντούσαν αλήτες, κλέφτες και, πολλές φορές, εγκληματίες.

Στο Βυζάντιο, οι δάσκαλοι ήταν, σχεδόν όλοι, καλόγεροι και παπάδες. Φυσικά, έδερναν κι αυτοί τους μαθητές, αλλά μόνο μια φορά το χρόνο. Δηλαδή τον Αύγουστο, που σταματούσαν τα μαθήματα –για να ξαναρχίσουν πάλι τέλη Σεπτεμβρίου- κάθε μαθητής ήταν υποχρεωμένος να περάσει από τον παιδονόμο για να φάει το… ξύλο του.

Έτσι, είχαν την εντύπωση, ότι τον ένα μήνα που θα έλειπαν από το σχολείο, θα ήταν φρόνιμοι. Από αυτό βγήκε και η φράση: «έφαγε το ξύλο της χρονιάς του», που τη λέμε όταν μαθαίνουμε πως κάποιος τις έφαγε καλά.

* Από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη “Λέξεις και Φράσεις Παροιμιώδεις”, Σμυρνιωτάκης Εκδοτική